آشنایی با خواص جوانه‌ ها ، مولتی‌ویتامین‌های طبیعی 

جوانه‌ ها انواع مختلفی دارند و همه جا هستند. کافی است همت کرده و سری به سوپرمارکت‌ها بزنید. این جوانه‌ ها به قدری برای سلامتی مفیدند که ارزش امتحان کردن را دارند.

اگر اهل مصرف جوانه‌ ها هستید که جای تشویق دارد. اما اگر تاکنون سراغ آن‌ها نرفته‌اید بهتر است این مطلب را بخوانید و تجدید نظر بکنید.

خواص جوانه‌ ها

این جوانه‌ ها آماده مصرف با ماست، انواع سالاد کاهو، کلم یا سالاد شیرازی بوده یا به همراه ساندویچ و برگرها استفاده می‌شود. برخی خانواده‌ها این جوانه‌ ها را به‌صورت خام می‌خورند و برخی هم به مدت کوتاهی در روغن تفت می‌دهند، اما آیا این درست است که می‌گویند جوانه‌ ها از خود دانه غنی‌تر است؟ آیا جوانه‌ ها از نظر ارزش تغذیه‌ای بر یکدیگر برتری دارد؟ مزیت اصلی هر جوانه در چیست؟ پودر جوانه در مقایسه با جوانه تازه مزیتی هم دارد؟ آیا جوانه‌ ها سهمی در تغذیه کودکان یا سالمندان دارد؟

خواص جوانه ماش

خاصیت بارز این جوانه برطرف کردن خستگی و رخوت است. باعث ازدیاد شیر مادران شده و ادرار آور خوبی است. سموم بدن را دفع کرده و صفرابر است. این جوانه به دلیل خاصیت غذایی بالا، فرد گرسنه را زود سیر می کند. میزان اسید فولیک و پتاسیم آن بسیار بالاست و مصرف آن برای پیشگیری از بیماری های قلبی ـ عروقی و پرفشاری خون توصیه می شود، اما کسانی که اسیداوریک یا نقرس دارند باید در مصرف آن محتاط باشند.

جوانه ماش سرشار از ویتامین C است که این مقدار در ماش پخته وجود ندارد. جوانه‌ های ماش برخلاف دیگر سبزیجات که هرچه بیشتر رسیده می‌شوند خواص تغذیه‌ای آنها کاهش می‌یابد، خواص خود را تا زمانی که به مصرف برسد حفظ می‌کنند.

خواص جوانه شبدر

جوانه شبدر را دست‌کم نگیرید، مصرف این جوانه را اکثر پزشکان خیلی زیاد توصیه می‌کنند. جوانه شبدر به تنهایی یک دکتر پوست است و مصرف آن پوست‌تان را جوان می‌کند. از دیگر خواص شبدر برای شما خاصیت تصفیه‌کنندگی و تنظیم فعالیت‌های کبدی است که در نهایت باعث طراوت و شادابی پوست صورت می‌شود.

از جوانه شبدر می‌توان برای درمان پرفشاری خون نیز استفاده کرد. شبدر و جوانه آن سرشار از ویتامین‌هایی مانند A، C و همین‌طور آهن و کلسیم است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف جوانه شبدر برای آرامش اعصاب بسیار مفید است و مصرف آن به‌ویژه به زنان میانسال که در آستانه یائسگی قرار دارند، توصیه می‌شود.

جوانه شبدر از آن‌دست جوانه‌ هایی است که بعضی شرکت‌ها در بسته‌بندی پاکیزه و آماده آن را به بازار ارائه کرده‌اند. جوانه شبدر کلسیم فراوانی داشته و کم کالری است. باعث تنظیم هورمون های بدن می شود، تصفیه کننده خون و تقویت کننده کبد است.

خواص جوانه نخود

مواد معدنی موجود در دانه نخود هنگام جوانه زدن به میزان حداقل پنج‌برابر افزایش می‌یابد و هر جوانه کوچک تبدیل به یک بمب ویتامین C و B می‌شود که بسیار انرژی‌زاست. جوانه نخود سرشار از پروتئین است و در برخی غذاهای خاورمیانه، مدیترانه‌ای و. . . استفاده می‌شود. از فواید درمانی این جوانه انرژی‌بخش می‌توان به ضدعفونی‌کنندگی، محرک ادرار، مفید برای معده و کرم‌زدا بودن آن اشاره کرد.

از طرف دیگر نخود هنگام جوانه زدن نرم‌تر و قابل هضم‌تراست. جوانه نخود را می‌توان به صورت خام یا بخارپز استفاده کرد. برای بخارپز کردن نباید مدت پخت بیش از ۱۵دقیقه باشد. جوانه نخود در سوپرمارکت‌های بزرگ محله‌ها به فروش نمی‌رسد و بسیار مطمئن‌تر است که خودمان آن را سبز کنیم.

خواص جوانه عدس

شستشودهنده کلیه ها و افزاینده انرژی است و به دلیل پروتئین زیاد، خاصیت سیرکنندگی بالایی دارد. بد نیست بدانید جوانه عدس قرمز در مقایسه با انواع دیگر آن آهن و کلسیم بیشتری دارد.

خواص جوانه گندم

و در آخر یکی از جوانه‌ هایی که طرفداران بسیاری دارد و عموما با آن آشنایی دارند جوانه گندم است. چرا جوانه گندم پرطرفدار است؟ به دلیل اینکه هم مصرف خوراکی دارد و هم از آن ماسک تولید می‌شود و هزار و یک فایده دارد که تنها چند دانه آن را می‌شماریم؛ اول از همه سلنیوم و منیزیم موجود در جوانه گندم در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان موثر شناخته شده است. دومین فایده این است که به اعتقاد برخی از متخصصان پوست، مو و زیبایی، جوانه گندم در درمان ریزش مو، رفع شوره سر و رفع انواع جوش صورت و ناراحتی پوستی موثر است.

سومین فایده جوانه گندم اینکه کسانی که از یبوست، خستگی و بی‌حالی، کلسترول بالا و دردهای عضلانی رنج می‌برند، باید از این ماده غذایی کمک بگیرند و در آخر اگر می‌خواهید لاغر شوید، پودر جوانه گندم را همراه با ماست یا سالاد کاهو 10 دقیقه قبل از صرف غذا و اگر می‌خواهید چاق شوید، آن را 10 دقیقه بعد از غذا میل کنید. جوانه گندم به دلیل مصرف‌کننده بسیاری که دارد در اکثر سوپرمارکت‌های بزرگ در بسته‌های آماده به فروش می‌رسد.

چگونه جوانه درست کنیم؟

ابتدا به یک بطری شیشه‌ای دهانه گشاد و مقداری پارچه نیاز دارید. سپس دانه‌ها را خوب شسته و در شب در داخل بطری با آب خالص خیس ‌کنید (بطری باید توسط پارچه پوشانده شود). زمان خیساندن بستگی به اندازه دانه دارد. دانه‌های کوچک ۵ ساعت، سایز متوسط ۸ ساعت و دانه‌هایی مانند لوبیا و حبوبات به ۱۰-۱۲ ساعت زمان نیاز دارند. روز بعد دانه‌ها را آبکش کرده و آب آن را دور بریزید؛ سپس حدود ۴/۱ بطری را از دانه‌ها پر ‌کنید.

مطمئن شوید که بطری شما فضای کافی برای رشد دانه‌ها دارد؛ زیرا آنها ۸ برابر افزایش حجم پیدا می‌کنند. بطری باید در محلی دور از جریان هوای سرد و گرم قرار گیرد و همچنین در بطری باید کمی باز باشد تا هوا وارد آن شود. دانه‌ها باید روزی سه بار شسته شده و آبکشی شوند تا آماده مصرف گردند. بطری باید در دمای اتاق و در جای تاریک نگهداری شود.

بعد از شش روز آنها را در جای روشن بگذارید تا میزان کلروفیل آن افزایش یابد.حبوباتی مانند عدس و لوبیای سویا به‌دلیل سفت بودن، باید ابتدا ۱۵ ساعت خیسانده و سپس دو بار در روز شسته شوند. این دانه‌ها بعد از سه روز جوانه می‌زنند.

اما چرا می گوییم غلات یا حبوبات جوانه زده مفیدتر است؟

طی جوانه زدن، نشاسته، پروتئین و چربی های موجود در دانه به واحدهای کوچک تری تجزیه می شود و قابلیت هضم و جذب بهتری پیدا می کند. در این فرآیند میزان ویتامین و املاح معدنی دانه همچون کلسیم، فسفر، منیزیم، ویتامین های گروه B و پروتئین آن دو تا سه برابر و حتی بیشتر افزایش می یابد، اما از کالری و کربوهیدرات آن دو برابر کاسته می شود.

البته لازم است بدانید کاهش کالری به معنای حذف کالری نیست. اگر در صد گرم گندم ۴۰۰ کالری انرژی نهفته باشد در همین میزان جوانه آن ۲۰۰ کالری انرژی وجود دارد و مصرف یک فنجان جوانه می تواند تامین کننده بخش عمده ای از نیاز روزانه بدن ما باشد.

جوانه‌ ها در تغذیه سالمندان چه نقشی دارد؟

گاهی سالمندان به دلیل احساس تنهایی بی‌اشتها می‌شوند. در واقع تنهایی عاملی است که سالمند علاقه‌ای برای تهیه و طبخ غذا برای خود نداشته باشد. البته گاهی تاثیر برخی داروها یا افزایش سن هم سبب کم شدن اشتها به غذا می‌شود. گاهی هم برخی سالمندان به دلیل پرهیز غذایی مجبور به استفاده از خوردنی‌های کم‌چرب و کم‌شیرین با حداقل نمک هستند و همین عامل موجب بی‌مزه یا بدمزه شدن غذای آنان می‌شود.

بر این اساس برای آن که سالمندان دچار سوءتغذیه نشوند، باید از مواد غذایی مقوی و مغذی استفاده کنند و بهترین توصیه به آنان اضافه کردن جوانه گندم، ماش، عدس یا پودر آن به غذاهایشان است. جوانه‌ ها با وجود حجم کم‌، اشتهاآور خوبی بوده و انرژی و پروتئین از دست رفته را جبران می‌کند. بسیاری از پزشکان مصرف جوانه‌ ها را برای کاهش تورم، افسردگی و حتی استرس و بسیاری از مشکلات کبدی به سالمندان توصیه می‌کنند.

ردپای جوانه‌ ها در غذای مکمل کودک

اما بیشترین سوالی که خانواده‌ها از متخصصان و کارشناسان علوم غذایی می‌پرسند این است که آیا می‌توان در غذای مکمل کودک از جوانه‌ ها استفاده کرد؟ در منابع جدید علمی در مورد استفاده از جوانه‌ ها بخصوص جوانه گندم در رژیم غذایی کودک اختلاف‌نظر فراوان وجود دارد. ولی آنچه مورد تائید استادان انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر است، استفاده از گندم و فرآورده‌های آن به بعد از پایان هشت‌ماهگی کودک موکول شده است.

توصیه می‌شود برای بچه‌های بین دو تا پنج سال جوانه گندم را به ماست اضافه کنید. اگر هم کودک بالای پنج سال دارد، جوانه‌ ها را به سالاد او بیفزایید. بهتر است جوانه عدس و ماش به سبب هضم آسان‌تر و مقوی و مغذی‌تر بودن در سوپ، آش یا در پوره و فرنی کودک استفاده شود. مصرف جوانه همراه با سالاد یا ساندویچ‌ خانگی، میان‌ وعده‌ای مناسب برای تمام افراد بخصوص دانش‌آموزان است.

پودر جوانه خوب است، اما…

این روزها در برخی مغازه‌ها بسته‌های پودر جوانه گندم یا پودر مالت (جوانه جو) عرضه می‌شود و به گفته فروشندگان از این پودر می‌توان در تهیه سوپ، غذای کودک، غذاهای رژیمی، نان، کتلت، سمنو و حلوا استفاده یا با نوشیدنی‌هایی چون شیر، آبمیوه و حتی آب میل کرد.

این پودر از نشاسته و جوانه دانه تشکیل شده و اغلب بدون سبوس است و از این رو جوانه تازه بهتر از پودر آن است. البته این پودرها هم حاوی مواد مغذی است و می‌تواند بخشی از نیازهای روزانه و کمبودهای تغذیه‌ای ما را جبران کند و بخصوص موجب لینت مزاج شود و التیام‌دهنده بیماری‌های گوارشی است.

بهترین جوانه

در مورد ارزش تغذیه ای جوانه غلات در مقایسه با جوانه حبوبات باید گفت این جوانه ها از نظر خواص درمانی و میزان ریزمغذی ها تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد، البته با توجه به این که حبوبات پروتئین و غلات کربوهیدرات بیشتری دارد، می توان اندکی تفاوت در میزان درشت مغذی های این دو گروه جوانه قائل شد، اما همان طور که گفته شد، ریزمغذی های هر دو گروه خواص برابری دارند.

نبض ما– گردآوری

منابع:

جام جم،هفت گنج،راستینه