روی را چطور و چگونه مصرف کنیم؟

بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم و ضروری ، روزانه حداقل 10 میلی گرم و نیاز آقایان روزانه حداقل 12 میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرف روی بسیار کمتر از مقدار مورد نیاز است.

نبض ما-روی در تقسیم سلولی، رشد سلولی، ترمیم زخم‌، و تجزیه کربوهیدرات‌ها در بدن نقش دارد. علاوه بر این، برای حس بویایی و چشایی لازم است. در دوران بارداری، نوزادی و کودکی نیز بدن برای رشد و نمو به روی نیاز دارد.

روی در مواد غذایی

جگر گوساله

منبع اصلی روی صدف خوراکی است؛ اما خوردن این مواد غذایی در اسلام حرام می‌باشد. بنابراین لازم هست که با مصرف مواد غذایی دیگر به فکر تأمین روی مورد نیاز بدن باشید. جگر گوساله یکی از منابع خوب روی است. هر 100 گرم از این ماده‌ی غذایی تأمین‌کننده‌ی 9 میلی‌گرم روی می‌باشد. بهتر است که جگر را به‌صورت بخارپز، کباب شده و یا داخل ماهیتابه پخته و میل کنید. می‌توانید هر هفته یا دو هفته یک‌بار از این ماده‌ی غذایی مصرف کنید. گوشت گوساله نیز یکی از منابع روی است. هر 100 گرم از این گوشت حدود 3 میلی‌گرم روی به بدن می‌رساند.

گوشت گاو

هر 100 گرم از این گوشت حاوی 6 میلی‌گرم روی است. بنابراین می‌توان گوشت گاو را یکی از منابع خوب روی دانست. توصیه می‌کنیم قسمت‌های کم‌چرب گوشت را انتخاب کنید. به عقیده‌ی متخصصان مصرف یک تا دو بار گوشت در هفته یعنی به‌اندازه‌ی 500 گرم گوشت در هفته کافی است. نتایج بررسی‌های متعدد نشان می‌دهند که بین مصرف زیاد گوشت قرمز و ابتلا به سرطان روده ارتباط وجود دارد.

عدس

در بین حبوبات عدس و لوبیا سفید جزو منابع خوب روی به حساب می‌آیند. هر 100 گرم از این مواد غذایی حاوی 5.50 میلی‌گرم روی است. لپه نیز از این عنصر مغذی بی‌نصیب نیست. هر 100 گرم لپه حدود 3 میلی‌گرم روی به بدن می‌رساند. گیاهخواران می‌توانند برای تأمین روی مورد نیاز خود به این مواد غذایی اعتماد کنند. به‌طورکلی حبوبات جایگزین‌های خوبی برای گوشت قرمز محسوب می‌شوند. توصیه می‌کنیم عدس را به سالادهایتان اضافه کنید. مصرف عدسی نیز روش خوبی برای جذب روی است. خوشبختانه عدس و به‌طورکلی حبوبات کالری کمی داشته و سرشار از فیبر هستند.

نان کامل

نان تهیه‌شده از گندم کامل در هر 100 گرم 5 میلی‌گرم روی به بدن می‌رساند. اما ازآنجایی‌که این روی نیز جزو منابع گیاهی است کمتر جذب بدن می‌شود. توجه داشته باشید که جوش شیرینی که به خمیر زده باشد مانع از جذب کامل روی می‌شود. از نان‌هایی استفاده کنید که از خمیرمایه‌های طبیعی برای آماده کردن خمیر استفاده می‌شود. هر چه مدت فرایند تخمیر خمیر طولانی باشد میزان اسید فیتیک که مانع از جذب روی می‌شود کاهش پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد غنی‌سازی نان با روی نیز یکی از روش‌های مقابله با کمبود روی در بین مردم باشد.

زرده‌ی تخم‌مرغ

زرده‌ی تخم مرغ علاوه بر پروتئین و ویتامین حاوی میزان قابل‌توجهی روی نیز می‌باشد. هر 100 گرم از این ماده‌ی غذایی 4 میلی‌گرم روی به بدن می‌رساند. از نظر ارزش غذایی تخم مرغ نیز جایگزین خوبی برای گوشت محسوب می‌شود. برخلاف باورهای رایج، تخم‌مرغ باعث افزایش کلسترول خون نمی‌شود. توصیه می‌کنیم هر هفته دو تا سه مرتبه تخم‌مرغ به‌صورت آب پز، املت و غیره میل کنید.

جوی دوسر

شما می‌توانید با مصرف یک پیاله جوی دوسر به‌عنوان صبحانه از همان ابتدای صبح روی جذب کنید. آجیل سویا نیز همین خاصیت را دارد. هر 100 گرم از این دو ماده‌ی غذایی 3 میلی‌گرم روی به بدن می‌رسانند. در این مواد غذایی نیز وجود اسیدفیتیک باعث کاهش جذب روی می‌شود اما بااین‌حال مصرف جوی دو سر راه خوبی برای افزایش میزان روی بدن است. می‌توانید از جوانه‌ی گندم نیز برای افزایش میزان این عنصر مغذی بدن استفاده کنید.

شاه‌ماهی و ماهی روغن یا قود

در هر 100 گرم از این ماهی‌های روغنی 2 میلی‌گرم روی وجود دارد. مزیت شاه‌ماهی این است که اندازه‌ی کوچکی دارند و بنابراین حامل فلزات سنگین سمی کمتری هم خواهد بود. این ماهی‌ها سرشار از امگا 3 ها هستند. توصیه می‌کنیم که هر هفته دو مرتبه از این ماهی‌های چرب میل کنید.

میوه های حاوی روی

میوه‌ها و سبزی‌ها منابع خوبی برای روی نیستند، زیرا روی در پروتئین‌های گیاهی به اندازه روی از پروتئین‌های حیوانی جذب نمی‌شود. بنابراین رژیم‌های غذایی کم پروتئین و گیاهی مقدار کمی روی دارند.روی در اغلب مکمل‌های مولتی ویتامین و مینرال وجود دارد. این مکمل‌ها ممکن است حاوی گلوکونات روی، سولفات روی یا استات روی باشند.

مکمل روی

بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم و ضروری ، روزانه حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه حداقل ۱۲ میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرف روی بسیار کمتر از مقدار مورد نیاز است. عوارضی مانند تاخیر در بلوغ جنسی، آسیب به سیستم ایمنی بدن، توقف رشد و نمو در جوانان، ریزش مو، اختلال در آگاهی، کاهش اشتها و ایجاد اسهال از آثار کمبود روی در بدن است. برای همین زمانی که این ماده در بدن با کمبود مواجه شود از مکمل ها استفاده می شود.

توجه داشته باشید، افرادی که برای مدت طولانی روزانه ۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم روی مصرف می کنند، می توانند دچار اختلال در جذب آهن و مس شده و به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند.

انواع مکمل روی

بعضی از انواع این مکمل عبارتند از:

• سولفات روی (که می‌تواند باعث التهاب معده شود)
• کی لیت های اسید آمینه زینک (که ممکن است کمی گران باشد)
• گلوکونات روی (که یک نوع خوب است)
• زینک موضعی (برای برخی بیماری‌های پوستی خفیف و زخم‌های سرد به کار می‌رود)
• اکسید روی (در تهیه‌ی برخی ضدآفتاب‌ها و کرم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد)

برخی از انواع روی که از همه بهتر جذب می‌شوند، عبارتند از:

• سیترات روی، استات روی، پیکولینات روی.

زینک خوراکی را با مواد غذایی که مانع جذب می‌شوند مانند سبوس، پروتئین، قهوه، فیتات‌ها، فسفر یا کلسیم مصرف نکنید. زینک را مانند تمام مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی در جای خشک و خنک و دور از تابش مستقیم خورشید و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

زمان مصرف روی

دکتر ویل توصیه می کند بزرگسالان روزانه پانزده میلیگرم مکمل زینک یا سی میلیگرم سبزیجات حاوی زینک مصرف کنند.  مطابق مطالعات موسسه سلامتی ملی، نوزاد هفت ماهه تا سه ساله باید روزانه سه میکروگرم، کودک چهار ساله تا هشت ساله پنج میکروگرم، نوجوان نه تا سیزده ساله هشت میکروگرم، مرد چهارده ساله و بزرگتر یازده میکروگرم، خانم چهارده تا هجده ساله نه میکروگرم، خانم باردار چهارده تا هجده ساله سیزده میکروگرم و خانم باردار نوزده ساله و بزرگتر یازده میکروگرم زینک مصرف کنند.

بهترین زمان برای مصرف مکمل زینک 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا می باشد. اما متاسفانه برخی مشکلات گوارشی پیدا می کنند که در اینصورت بهتره همراه غذا مصرف شود. بهتر است بین مصرف مکمل زینک با سایر مکمل ها از جمله آهن و کلسیم چند ساعت فاصله باشد.

عوارض جانبی مکمل روی

در صورت مصرف مقادیر بیش از حد زیاد مکمل‌های روی اسهال، دل‌پیچه، و استفراغ معمولا در طول ۳ تا ۱۰ ساعت پس از مصرف رخ می‌دهد. این علائم مددت کوتاهی پس از توقف مصرف مکمل روی برطرف می‌شود. افرادی که از اسپری‌های و ژل‌های بینی حاوی روی استفاده می‌کنند، ممکن است در معرض عوارض جانبی مانند از دست دادن حس بویایی قرار گیرند.

قرص روی

روی یکی از عناصر مهم برای سلامت انسان است و در بسیاری از موارد درمانی مانند درمان بی اشتهایی عصبی، هپاتیت مزمن، سندروم داون، کم کاری غده تیرویید، درمان زگیل، در موارد عقیم شدگی و حتی ایدز کاربرد دارد اما مصرف خودسرانه این عنصر می تواند عوارض جانبی گاه خطرناکی را برای خود فرد به وجود آورد. مصرف قرص Zink بدون نسخه پزشک، معضلاتی از جمله افزایش ریسک خون ریزی در فرد و کاهش فعالیت سیستم ایمنی او در بر خواهد داشت. همچنین مقدار بیش از حد این عنصر در بدن موجب کاهش چربی مفید خون و افزایش حساسیت به ویژه در افراد دارای بیماری های تنفسی می شود.

نبض ما– گردآوری

منابع

اوما، ایسنا، جام جم، تبیان، کوکا