برای درمان کم خونی چه باید کرد؟

وقتی تعداد گلبول های قرمز سالم شما برای رساندن اکسیژن از ریه ها به بافت های بدن کافی نباشد، شما مبتلا به بیماری کم خونی هستید. کم خونی در زنان بارور و افراد مسن شایع تر است.

علایم کم خونی چیست؟

اگر شما با وجود خواب خوب و کافی، اغلب خسته اید و انرژی کافی برای فعالیت های عادی روزانه خود را ندارید، تحریک پذیر شده اید و مطالب را سخت تر به یاد می آورید، سر درد دارید و جلوی چشمانتان سیاهی میرود، در هوای معمولی احساس سرما می کنید، در انگشتانتان احساس گزگز دارید، موقع استراحت ضربان قلب خود را احساس می کنید و موقع راه رفتن معمولی قفسه سینه تان درد میگیرد یا نفس کم می اورید، ممکن است به کم خونی دچار باشید. البته:

اگر مقدار کم خونی شما خفیف باشد ممکن است اصلا هیچ علامتی نداشته باشید.

چه کسانی بیشتر به کم خونی مبتلا می شوند؟

کم خونی در کمین زنان و افراد مبتلا به بیماری های مزمن گوارشی، روماتیسمی، عفونی، کلیوی و … است.

حاملگی و از دست دادن خون طی عادت ماهیانه باعث می شود زنان بیشتر به کم خونی مبتلا شوند. مبتلایان به بیماری های مزمن داخلی، به دلیل سو تغذیه و فقر آهن یا ویتامین های اسید فولیک و B12 و همچنین کاهش توانایی ساخت گلبول های قرمز سالم در مغز استخوان بیشتر به کم خونی دچار می شوند.

از آنجا که جذب گوارشی آهن غذاهای گیاهی کمتر از آهن گوشت است و B12 در غذاهای حیوانی یافت می شود، افراد گیاهخوار بیشتر به کم خونی، دچار می شوند.

مصرف غذا همزمان با لبنیات، مکمل های کلسیم، شربت معده، قهوه، چای، نوشابه به دلیل کاهش جذب اهن موجب کم خونی، می شود بیماری های ارثی مثل تالاسمی بدلیل کاهش تولید گلبول های قرمز سالم و فاویسم ( کم خونی، ناشی از مصرف باقلا) بدلیل افزایش تخریب گلبول های قرمز معیوب موجب کم خونی می شوند.

راه تشخیص کم خونی چیست؟

انجام آزمایش CBC و مشاهده کاهش مقدار هموگلوبین ( پروتیین داخل گلبول قرمز که اکسیژن را حمل می کند) در صورت اثبات وجود کم خونی، در آزمایش CBC، برای تشخیص علت کم خونی، آزمایش های تکمیلی مثل سطح آهن سرم، ذخیره اهن بدن، سطح اسید فولیک و B12 سرم، نمونه برداری با سوزن از مغز استخوان و … ممکن است درخواست شود.

درمان کم خونی چگونه است؟

• فقط کم خونی ناشی از فقر آهن با قرص آهن درمان می شود. بهترین زمان مصرف قرص آهن همراه با غذا به ویژه غذاهای غنی از ویتامین C مثل مرکبات و سبزیجات است. یادتان باشد که قرص اهن را همراه با لبنیات، قهوه و چای مصرف نکنید. مصرف قرص اهن بدون تجویز پزشک می تواند باعث تجمع اهن و اسیب کبد، قلب و لوزالمعده بشود.
• کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و فولات توسط امپول B12 و قرص فولیک اسید درمان می شود.
• درمان کم خونی ناشی از بیماری مزمن کلیوی توسط امپول های زیر جلدی اریتروپوییتین انجام می شود.
• برای درمان کم خونی ناشی از بیماری های روماتیسمی از کورتون استفاده می شود .
• اگر کم خونی، شدید و یا حاد و همراه با بیماری قلبی باشد ممکن است پزشک تصمیم بگیرد یکی از فراورده های خونی را به بیمار تزریق کند .
• در موارد کاهش تولید گلبول قرمز بدلیل تنبلی مغز استخوان، از پیوند مغز استخوان استفاده می شود.

برای پیشگیری از کم خونی چه بخوریم؟

شما می توانید با مصرف غذاهای غنی از اهن مثل گوشت قرمز ، جگر، ماهی، عدس، سویا، باقلا. میوه های خشک و سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند از کم خونی، فقر اهن پیشگیری کنید. تخم مرغ ، جگر، لبنیات، اسفناج و موز حاوی فولات و B12 زیادی هستند.

پس یادمان باشد که:

علل کم خونی، متعدد و متنوع اند و تنها با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش های مورد نیاز ، علت و نوع درمان کم خونی، مشخص می شود.

مصرف خودسرانه قرص آهن و یا اصرار بیهوده برای تجویز آمپول های به اصطلاح خون ساز رنگی حاوی ویتامین اغلب بی فایده است و در پاره ای از موارد می تواند موجب مسمومیت شود.

نبض ما– دکتر سید رضا میرجعفرى، متخصص داخلى