کاریکارتورهای تلخ سقوط هواپیما تهران – یاسوج

سانحه سقوط پرواز تهران-یاسوج که چند روز پیش اتفاق افتاد، متاسفانه یکی از مرگبارترین حوادث هوانوردی ایران به شمار می‌آید. در این مطلب کاریکارتورهای تلخ سقوط هواپیما را می بینیم.

نبض ما– هواپیمای مسافربری ای تی آر ۷۲ – ۵۰۰ مسیر تهران به یاسوج متعلق به خطوط هواپیمایی آسمان روز یکشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ در منطقه سمیرم در جنوب اصفهان در منطقه کوهستانی پادنا دچار سانحه شد و منجر به سقوط هواپیما شد.

هواپیمای ATR آسمان یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای دنیا به شمار می‌رود که شرکت تولید کننده آن فرانسوی-ایتالیایی بوده و مقر آن در تولوز فرانسه قرار دارد.

اخیرا و پس از برداشته شدن تحریم ها علیه ایران، شرکت ATR اعلام کرد که با ایران برای تأمین حداکثر ۴۰ فروند هواپیمای توربوپراپ از نوع ATR 72-600 برای شرکت هواپیمایی ایران ایر قراردادی یک میلیارد یورویی امضا کرده‌است و در اواخر اردیبهشت ۱۳۹۶ اولین سری از هواپیمای ATR 72-600 به تعداد چهار فروند تحویل شرکت هواپیمایی ایران‌ایر شد و در فرودگاه مهرآباد فرود آمد.

مختصری در مورد هواپیمای ATR 72

هواپیمای ATR 72 از خانواده هواپیمای مسافربری و باری دو موتوره توربوپراپ است. یعنی به جای توربوجت، با پروانه‌های آرام و کارآمدی کار می‌کند که این هواپیما را برای پروازهای کوتاهی که سرعت پایین ۷۲۵ کیلومتر در ساعت دارند، مناسب می‌کند.

ای‌تی‌آر ۷۲ نوع تکامل یافته‌ ای‌تی‌آر ۴۲ است که از سال ۱۹۸۹ تولیدش آغاز شد. از این هواپیما معمولاً برای حمل و نقل منطقه‌ای توسط شرکت‌های مسافربری استفاده می‌شود، اما به عنوان هواپیمای اختصاصی (شرکتها یا موسسات)، باری و برای گشت دریایی هم استفاده شده‌است.

مدل ای تی آر ۷۲ مدل بسیار محبوبی در میان ایرلاین‌های سراسر جهان از اندونزی تا برزیل است و ۹۶۰ فروند از این مدل تا سال ۲۰۱۷ تولید شده اند. از آنجا که این هواپیما می‌تواند در باندهای کوچکتر فرود آمده یا به پرواز درآید، نسبت به هواپیماهای جت می‌تواند به نقاط بیشتری پرواز کند.

عدد ۷۲  این مدل از ظرفیت سرنشین استاندارد این هواپیما مشتق شده که می تواند ۷۲ تا ۷۸ مسافر را در خود جای دهد.

هواپیمای ATR 72 شرکت آسمان

طبق اطلاعات وب سایت “شبکه ایمنی هواپیمایی”، هواپیمای مدل ای تی آر-۷۲ سابقه ۲۴ سانحه با مجموع ۳۳۲ تلفات داشته است. نرخ بازماندگان سانحه این مدل هواپیما، ۲۸ درصد از مجموع سوانح بوده است.

هواپیمای سقوط کرده از مدل ATR 72-500 بوده است که در بازار با نام ATR 72-212 نیز معرفی شده است. این هواپیما به شرکت هواپیمایی آسمان تعلق داشته است. هواپیمایی آسمان تعدادی از هواپیماهای عملیاتی و غیرعملیاتی از این نوع را در اختیار دارد که متوسط عمر ناوگان آن تا سال 2017 حدود 21 سال بوده است.

آمار پایگاه اینترنتی Planespotters.net نشان می‌دهد هواپیمای ای تی آر ۷۲ با کد EP-ATX ثبت شده در تولوز فرانسه تولید شده بود و عمر آن ۱۹ سال و ۳ ماه بوده است و شرکت هواپیمایی آسمان آن را در دسامبر سال ۲۰۰۷ تحویل گرفته بود. طبق آمار این سایت، شرکت هواپیمایی آسمان یک فروند دیگر هواپیمای ای تی آر ۷۲ با کد F-OIRB در اختیار دارد که در دسامبر سال ۲۰۰۰ تحویل گرفته است.

همچین پایگاه آمار فلایت “رادار ۲۴” نشان می‌دهد شرکت هواپیمایی آسمان شش فروند ای تی آر ۷۲ دارد که همگی هواپیماهای قدیمی هستند که تنها با سامانه رادار MLAT مکان یابی می‌شوند.

حوادثی که در جهان برای هواپیماهای ATR اتفاق افتاده است:

– سقوط هواپیما در سال ۱۹۹۴: پرواز شماره ۴۱۸۴ امریکن ایگل (American Eagle). در ۳۱ اکتبر سال ۱۹۹۴ یک فروند هواپیمای ATR 72–212 دچار حادثه شد و تمامی 52 مسافر ان (۴ نفر خدمه) در دم جا سپردند. علت حادثه یخ زدگی (icing) اعلام شد. مبدأ رزلان در ایالت ایندیانا (Roselawn, Indiana) مقصد شیکاگو.

–سال ۱۹۹۵: پرواز خطوط هواپیمایی ترانس آسیا (TransAsia Airways). در ۳۰ ژانویه سال ۱۹۹۵هواپیمای ATR 72-200 در طول پرواز از Penghu به Taipei در اثر برخورد با دامنه کوه ۴ خدمه جان خود را از دست دادند.

–سال ۲۰۰۲: در ۲۱ دسامبر سال ۲۰۰۲هواپیمای ATR 72–200 خطوط هواپیمایی ترانس آسیا (TransAsia Airways) به دلیل یخ زدگی سقوط کرد و دو خدمه ان جان سپردند.

–سال ۲۰۰۵: در ۱۹ ژوئیه سال ۲۰۰۵ پرواز شماره (ATR72-212A (B-22805 خطوط هواپیمایی ترانس آسیا (TransAsia Airways)

– سقوط هواپیما سال ۲۰۰۵: ۶ اگوست ۲۰۰۵ پرواز Tuninter Flight 1153، هواپیمای ATR 72–202 از فرودگاهی در ایتالیا به مقصد Djerba به پرواز درآمد. اما در ۲۹ کیلومتری پالرمو (Palermo) در دریای مدیترانه سقوط کرد. از ۳۹ مسافر، ۱۶ نفر جان باختند.

–سال ۲۰۰۸: ۲۴ اگوست ۲۰۰۸ هواپیمای ATR 72–500 شرکت Air Dolomitiاز مونیخ در المان به بولوگنا (Bologna) در ایتالیا به خاطر هشدار دود در هواپیما با وجودی که آماده پرواز بود، خلبان از انجام پرواز خودداری کرد. شرکت هواپیمایی این مسئله را موردی جدی اعلام نکرد. اما دو روز بعد یعنی در ۲۶ اگوست فیلمی توسط قردی آماتوری گرفته شده بود، منتشر شد که خروج و فرار مسافران را (۶۰ مسافر) از هواپیمای در حال آتش‌سوزی نشان می‌داد.

–سال ۲۰۰۹: ۴ اگوست ۲۰۰۹ پرواز ۲۶۶ هواپیمایی Bangkok Airways هواپیمای ATR 72-212A، دچار سانحه شد. خلبان پرواز جان باخت و ۱۰ مسافر زخمی شدند.

– سقوط هواپیما سال ۲۰۰۹: ۱۰ نوامبر ۲۰۰۹ پرواز ۴۱۲۴ خطوط هواپیمایی Kingfisher Airlines، هواپیمای ATR 72-212A VT-KAC پس از ورود در فرودگاه بین‌المللی Chhatrapati Shivaji International Airport, دچار سانحه شد و فقط چند متر دورتر از مخازن سوخت فرودگاه متوقف گشت. ۴۶ مسافر و خدمه دون آسیب دیدگی نجات یافتند.

– سقوط هواپیما سال ۲۰۱۰: ۴ نوامبر ۲۰۱۰ پرواز شماره ۸۳ شرکت Aero Caribbean هواپیمای ATR 72–212 با ۶۱ مسافر و ۷ خدمه دچار سانحه شد و تمامی56 مسافر آن جان باختند.

سال ۲۰۱۱: ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۱ پرواز ATR 72–212 EI-SLM هواپیمایی Aer Arann در اثر سقوط دماغه (nose gear collapsed) به هنگام فرود در فرودگاه شانون در ایرلند دچار سانحه شد. ۴ خدمه و ۲۱ مسافر آن آسیبی ندیدند.

– سقوط هواپیما سال ۲۰۱۲: ۲ آوریل ۲۰۱۲ پرواز شماره ۱۲۰ هواپیمایی UTair Flight یک فروند ATR 72–201 بلافاصله بعد از برخاستن هواپیما سقوط کرد. ۳۳ نفر از ۴۳ (۳۹ مسافر ۴ خدمه) مسافر در دم کشته شدند.

– سقوط هواپیما سال ۲۰۱۳: ۲ فوریه ۲۰۱۳ پرواز ATR 72–212A شرکت هواپیمایی Carpatair در هنگام فرود دچار سانحه شد و ۱۶ نفر زخمی شده و ۲ نفر از جمله کمک خلبان آسیب جدی دیدند.

– سقوط هواپیما سال ۲۰۱۳: ۱۶ اکتبر ۲۰۱۳ پرواز شماره ۳۰۱ خطوط هواپیمایی Lao Airlines یک فروند هواپیمای ATR 72–600 در نزدیکی فرودگاه مقصد دچار سانحه شد و مسافر آن در دم جان باختند.

– سقوط هواپیما سال ۲۰۱۴: ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۴ پرواز شماره ۲۲۲ خطوط هواپیمایی ترانس آسیا (TransAsia Airways) هواپیمای ATR 72-500 هنگام فرود دچار حادثه شد و ۴۸ مسافر کشته شدند و ۱۰ نفر نجات یافتند.

سقوط هواپیما سال ۲۰۱۵: ۴ فوریه ۲۰۱۵ پرواز شماره ۲۳۵ خطوط هواپیمایی ترانس آسیا (TransAsia Airways) هواپیمای ATR 72-600 با طول عمر ۱۰ ماه، در زمان برخاستن دچار حادثه شد از ۵۳ مسافر و ۵ خدمه آن، تنها ۱۵ نفر نجات یافتند.

بررسی احتمالات درباره سقوط هواپیما

کاپیتان علی فراهانی خلبان بالگرد نیروی هوافضای سپاه که موفق به یافتن لاشه هواپیمای ای تی آر آسمان شده است، گفت: این هواپیما دقیقا به نوک قله برخورد کرده بود ولی نمی دانیم چرا ارتفاع آن کم شده است.

فراهانی ادامه داد: ارتفاع هواپیمای ای تی آر که در موقعیت بالای چهار هزار متری لاشه آن پیدا شد در حالت عادی باید تا دو هزار پا بالاتر از این می بود ولی احتمالا اتفاقی افتاده که ارتفاع هواپیما کم شده است. اگر ۵۰ متر بالاتر بود می توانست قله را رد کند ولی ممکن است جریان هوا هواپیما را به پایین کشانده باشد البته تا زمانی که جعبه سیاه پیدا نشود علت وقوع حادثه مشخص نخواهد شد.

همچنین دیگر کارشناسان هم در این باره گفته اند: «به دلیل تراکم ابرها با آیسینگ بالا در آن مسیر همیشه این نگرانی وجود دارد، خلبانان ATR گفته اند که در ارتفاع ۲۱ تا ۱۹ هزار پا که محدوده پروازی این هواپیما است بعضا پیش آمده که در این مسیر یکباره به دلیل آیسینگ، 2 هزار پا کاهش ارتفاع رخ می دهد و دلیل آن همین ابرها هستند.»

قدیمی بودن هواپیما نمی تواند به تنهایی دلیل سقوط هواپیما باشد. بر اساس گفته آقای باستانی، کارشناس سوانح هوایی: « طبق شنیده ها این هواپیما برای ۷ سال در شیراز گراند (روی زمین) بوده است، اما پس از آن اورهال شده است. به این معنا که خوابیده بودن این هواپیما برای حتی ۷ سال هم دلیل نمی شود که سانحه را به آن مربوط بدانیم چون بعد از اورهال شدن حدود ۴ الی ۵ ماه نیز پرواز داشته است.

سالم ماندن هواپیما برای مدت طولانی بر روی زمین به شرایط نگهداری آن بستگی دارد. اگر برنامه‌های تعمیراتی آن انجام گیرد و هواپیما برنامه تعمیراتی اش طبق برنامه پیش رفته باشد و پس از ۷ سال نیز آن را اورهال کرده باشند، هواپیما قابلیت عملیاتی دارد و می توانند آن را به خطوط اضافه کنند، در هر صورت اورهال کردن یک هواپیما اگر با تعمیرات بدنه و طبق جدول برنامه اورهال تایم صورت پذیرفته باشد، نمی‌تواند ارتباط مستقیم با بروز سانحه داشته باشد.»

در هر حال دلیل اصلی سقوط و جزئیات حادثه پس از یافتن جعبه سیاه هواپیما قابل پیگیری می باشد.

نبض ما– گردآوری