بالابودن آنزیم‌ های کبدی در آزمایش خون نشانه چیست؟

سلول های ملتهب یا آسیب دیده کبدی، بیشتر از حد طبیعی برخی موادشیمیایی مثل آنزیم های کبدی را وارد جریان خون می کنند و در نتیجه، باعث بالابودن آنزیم های کبدی در آزمایش خون می شوند.

آزمایش SGPT چیست؟

آزمایش ALT به اندازه گیری میزان آلانین آمینوترانسفراز می پردازد که ALT یا SGPT نیز خوانده می شود. s.g.p.t چیست ؟ ALT یکی از آنزیم هایی است که به کبد برای تبدیل غذا به انرژی کمک می کند. بالابودن آنزیم‌ های کبدی می تواند نشانگر این باشد که کبد آسیب دیده یا تحریک شده است و این آنزیم ها به همین دلیل به میزان زیادی از سلول های کبد ترشح می شوند.

چرا آزمایشات SGPT انجام می شود؟

آزمایش ALT یا SGPT زمانی انجام می شود که یک کودک علائمی از مشکلات احتمالی با کبد را بروز می دهد، مواردی نظیر یرقان (زردی پوست یا چشم)، ادرار تیره، حالت تهوع، استفراغ یا درد شکم از علائمی هستند که این مشکلات را نشان می دهند. همچنین زمانی که کودک از داروهایی استفاده می کند که افزایش سطح آنزیم کبد را موجب می شود این آزمایش نیز تجویز می شود.

آیا دانستن موضوعات دیگری در مورد آزمایشات AST نیاز است؟

پزشک ممکن است در کنار آزمایش خون AST، آزمایش خون ALT را نیز تجویز کند. ALT مخفف آلانین آمینوترانسفراز است، نوعی آنزیم که در کبد ترشح می شود. اگر سطح بالایی از AST یا ALT در بدن شما موجود باشد، این ممکن است نشان دهنده این باشد که از نوعی آسیب کبدی رنج می برید. ممکن است تست AST را به عنوان بخشی از مجموعه ای از آزمایشات عملکردی کبد انجام دهید. علاوه بر AST و ALT، آزمایشات عملکردی کبد به اندازه گیری آنزیم ها، پروتئین ها و مواد دیگر موجود در کبد می پردازند.

کبد یا جگر، یکی از غدد مهم در بدن است که در فعالیت‌های سوخت‌وساز بدن مانند گوارش غذاها نقش دارد. تمام خون دستگاه گوارش توسط سیاهرگی به نام ورید باب جمع‌آوری شده و وارد کبد می‌شود و تمام مواد جذب شده از لوله گوارشی از کبد عبور می‌کنند.

دیگر کارهای کبد به دام انداختن سموم بدن و تصفیه آنها با تبدیل کردنشان به مواد بی ضرر است. همچنین، این کبد است که متابولیسم داروها را در بدن بر عهده دارد.

شرکت در خون سازی (در دوران پیش از تولد) و مقاومت در برابر عفونت‌ها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیره آهن و… از دیگر فعالیت های کبد است.

افزایش آنزیم های کبدی می تواند نشان دهنده التهاب یا آسیب سلول های کبدی باشد.

سلول های ملتهب یا آسیب دیده کبدی، بیشتر از حد طبیعی برخی موادشیمیایی مثل آنزیم‌ های کبدی را وارد جریان خون می کنند و در نتیجه باعث افزایش آنزیم های کبدی در آزمایش خون می شوند.

آنزیم های کبدی افزایش یافته معمولا عبارتند از:

۱- آلانین ترانس آمیناز (ALT یا SGPT)
۲- آسپارتات ترانس آمیناز (AST یا SGOT)

افزایش آنزیم های کبدی ممکن است در طی تفسیر آزمایش خون معمولی مشخص شود. در بیشتر موارد، آنزیم های کبدی به آرامی و به طور موقتی افزایش پیدا می کنند. بیشتر مواقع، این افزایش آنزیم ها علامت یک مشکل کبدی مزمن و خطرناک نیست.

اگر آزمایش خون نشان داد شما دچار افزایش آنزیم های کبدی هستید، از پزشک علت احتمالی آن را سوال کنید.

علت بالابودن آنزیم‌ های کبدی در آزمایش خون

پزشک با بررسی داروهای مصرفی شما، علائم کبد چرب و سایر آزمایشات، علت افزایش آنزیم های کبدی را مشخص می کند.

علل افزایش آنزیم های کبدی عبارتند از:

• مصرف برخی داروها مثل داروهای استاتین که کلسترول خون را پایین می آورند.

• نوشیدن الکل

• نارسایی قلبی

• هپاتیت A و B و C

• بیماری کبد چرب غیرالکلی

• چاقی

• برخی داروهای مسکن مثل استامینوفن

• هپاتیت الکلی (التهاب کبد در اثر مصرف الکل)

• هپاتیت خودایمنی (التهاب کبد در اثر یک اختلال خودایمنی)

• بیماری سلیاک (آسیب روده باریک در اثر اسیدآمینه گلوتن)

• سیروز کبدی

• عفونت سیتومگالو ویروس

• درماتومیوزیت (یک بیماری التهابی که باعث ضعف عضلات و بثورات پوستی می شود)

• ویروس اپشتین بار

• التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت)

• سکته قلبی

• هموکروماتوز (تجمع آهن خیلی زیاد در بدن)

• کم کاری تیروئید

• سرطان کبد

• بیماری مونونوکلئوز

• دیستروفی عضلانی (بیماری ارثی و مادرزادی که باعث ضعف پیشرونده عضلات می شود)

• التهاب پانکراس

• پلی میوزیت (بیماری التهابی که باعث ضعف عضلات می شود)

• هپاتیت سمی (التهاب کبد در اثر داروها و یا سموم)

• بیماری ویلسون (تجمع بیش از حد مس در بدن)

بالابودن آنزیم کبد چه خطراتی دارد

اصطلاح LTFs شامل اندازه گیری آنزیم های کبدی ، آزمایش عملکرد ایجاد ترکیبات در کبد و همچنین سرم بیلی روبین است. آنزیم هایی که به طور معمول در کبد اندازه گیری می شوند عبارتند از:

• آسپارتات آمینوترانسفراز (AST یا SGOT)؛
• آلانین آمینوترانسفراز (ALT یا SGPT)؛
• آلکالاین فسفات (AP) و؛
• گاما گلوتامیل ترانسپپتیداز (GGTP).

آزمایش عملکرد ترکیبی کبدی شامل ترکیب آلبومین و زمان پروترومبین نیز می شود.

هر دو ترکیب آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز در سیتوزول سلول های کبدی یافت می شوند. با این وجود، آسپارتات آمینوترانسفراز در میتوکندری سلول های قلبی، عضلات اسکلتی و خون نیز یافت می شود. به همین دلیل آلانین آمینوترانسفراز نشان گر ویژه تری برای آسیب سلول های کبدی و مرگ آنها محسوب می شود. اطلاعات بیشتر را می توانید در بخش پاتو فیزیولوژی پیدا کنید.

افزایش سطح آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز در اغلب موارد نشان دهنده آسیب به سلول های کبدی است، در عین حال افزایش سطح آلکالاین فسفات و گاما گلوتامیل ترانسپپتیداز نشان دهنده کلستاز است. بیشتر بیمارانی که آنزیم های کبد آنها افزایش پیدا می کند بدون علائم هستند. گروه دیگر علائمی نظیر درد یک چهارم بالایی سمت راست بدن، خستگی، ضعف و نشانه های ویروسی مبهم نظیر درد عضله و ورم مفاصل را تجربه می کنند.

بعضی بیماران ممکن است علائمی از جبران نارسایی کبدی نظیر ورم و زهد، انسفالوپاتی، خون ریزی در معده و روده که به واسطه فشار خون بالا و انعقاد خون رخ می دهد را داشته باشند. تب، لرز، خارش بیش از حد، زردی ناشی از هایپربیلیروبینمی ممکن است در گروهی دیگر از بیماران رخ دهد. بیمارانی که از هایپربیلیروبینمی رنج می برند ممکن است تغییر رنگ ادرار خود (به رنگ چای) و مدفوع (به رنگ خاک رس) را مشاهده کنند.

تغییر آنزیم های کبدی با این داروها

گروهی از داروها که می توانند باعث ایجاد سطح غیرطبیعی آنزیم ها گردند شامل موارد زیر هستند:

داروهایی که برای کاهش درد استفاده می شوند مانند آسپرین، استامینوفن Tynlenol، ایبوپروفن(motrin,Advil)، ناپروکسن(Narosyn)، دیکلوفناک (Voltaren) و فنیل بوتازون (Butazolidine)

• داروهای ضد صرع شامل فنی توئین(Di lantin)، الرپروئیک اسید، کاربامازپین (Tegretol)و فنوباربیتال.
• آنتی بیوتیک هایی مانند تتراسایکلین ها، سولفونامیدها، ایزونیازید(INH)، سولفا متوکسازول، تری متوپریم، نیتروفورانتوئین و …
• داروهای پایین آورنده کلسترول شامل استاتین ها(Lipitor,Pravachol, Mevacor و…) و نیاسین داروهای ضد افسردگی شامل سه حلقه ای ها سطح غیر طبیعی ایجاد شده آنزیم های کبدی معمولاً هفته ها و ماه ها پس از قطع دارو به حالت طبیعی باز می گردند.

علت بالا بودن انزیم کبدی در کودکان و نوزادان

بالابودن آنزیم های کبدی بدون هیچگونه علامت دیگری در شیرخواران و کودکان خردسال معمولا نشان دهنده بیماری خاصی نیست و نیاز به بررسی فوری ندارد.

پژوهشگران با بررسی ۷۲ کودک به ظاهر سالم که دست کم به مدت ۳ ماه میزان آنزیم های کبدی آنان افزایش یافته بود، متوجه شدند، در صورتی که افزایش این آنزیم ها با علایمی نظیر یرقان همراه نباشد، معمولا ظرف مدت چند ماه خود به خود برطرف می شود و به اقدام درمانی خاصی نیاز ندارد.

کنترل کردن بالابودن آنزیم های کبدی

مسئله بسیار مهم این است که آزمون های دوره ای AST وALT باید در طول زمان انجام شود. تا سطح سرمی افزایش یافته، ثابت مانده یا پایین آمده است، مشخص شود. برای مثال، بیماران تحت درمان با بیماری هپاتیت C مزمن از نظر آزمون های آنزیمی دوره ای باید ارزیابی شوند.

هرگونه پاسخ به درمان باعث کاهش آنزیم های کبدی به سطح طبیعی یا نزدیک سطح طبیعی می شوند .

بیماران مبتلا به هپاتیت C که پس از اتمام دوره درمان بیماریشان دوباره عود می کند معمولاً سطح غیر طبیعی آنزیم های کبدی را نشان می دهند.

چه موقع نزد پزشک برویم؟

اگر آزمایش خون نشان داد شما دچار افزایش آنزیم های کبدی هستید، از پزشک علت احتمالی آن را سوال کنید. پزشک ممکن است آزمایشات دیگری برای شما بنویسد تا علت افزایش آنزیم های کبدی را مشخص نماید.

شما می توانید سوالات خود را از طریق لینک پرسش از دکتر با پزشکان ما مطرح نمایید.