سرترالین ؛ موارد مصرف، عوارض و هر آنچه باید بدانید
آسنترا که زیر مجموعه سرترالین است دارویی است که در تعدادی از کشورها موجود است و برای درمان افسردگی، حملات پانیک، اختلال وسواس فکری (OCD) و اختلال استرسی پس از آسیب (PTSD) مصرف می‌شود.
سرترالین چیست؟
آسنترا دارویی است که حاوی ماده فعالی بنام سرترالین است و متعلق به گروه ضدافسردگی (برای درمان افسردگی) بنام مهارکننده انتخابی جذب سروتونین است. این دارو برای درمان افسردگی، اختلال وسواس فکری، ترس از اجتماع و استرس پس از آسیب مصرف می‌شود.
موارد مصرف سرترالین
سرترالین برای درمان افسردگی، حملات پانیک، اختلال وسواس فکری، اختلال استرسی پس از آسیب، ترس از اجتماع و سندروم پیش از یائسگی شدید مصرف می‌شود. این دارو خلق و خو، خواب، اشتها و سطح انرژی را بهبود داده و اشتیاق برای زندگی روزمره را بیشتر می‌کند. همچنین ترس، اضطراب، افکار ناخواسته، تعداد حملات پانیک و انجام امور تکراری (مانند شستشوی دست‌ها، شمارش و چک کردن) را کاهش می‌دهد.
سرترالین در بارداری و شیردهی
این دارو در طی بارداری تنها در صورت نیاز واضح بایستی مصرف شود. این دارو ممکن است به جنین آسیب بزند. نوزادهایی که مادرانشان طی 3 ماه آخر بارداری از این دارو مصرف کردند ممکن است علائم ترک مانند مشکل در تنفس و شیرخوردن، تشنج، سفتی عضلانی و گریه مداوم نشان دهند. این دارو به مقدار جزئی وارد شیر مادر شده و شیردهی در هنگام استفاده از این دارو ممنوع است و باید در عوض از شیرخشک استفاده شود.
عوارض سرترالین
- سرگیجه
- بی‌خوابی
- سردرد
- اضطراب
- تهوع (شایع)
- استفراغ
- اسهال
- تب
- تشنج
- ضربان قلب نامنظم
- افزایش فشار خون
- مشکلات نعوذ
- افکار خودکشی
- پرخاشگری
- توهم
- سرخوشی
- فراموشی
- لکنت زبان
- مشکل در ادرار کردن
- شب ادراری
- تغییرات وزنی
- سندروم استیون جانسون (نادر)
- حساسیت و سایر عوارض
اگر هر کدام از این عوارض را داشتید به پزشک اطلاع دهید.
سرترالین و چاقی
مانند داروهای ضدافسردگی دیگر، آسنترا هم با افزایش وزن در ارتباط است. این افزایش وزن احتمالا ناشی از احتباس مایعات، عدم ورزش کردن، افزایش اشتها و سایر عوامل باشد.
آسنترا و لاغری
اگر وزن کم کردید به پزشکتان اطلاع دهید. سرترالین بیشتر با افزایش وزن در ارتباط است ولی ممکن است با تاثیر روی اشتها سبب کاهش وزن کوتاه مدت شود که در چند هفته اول مصرف شایع‌تر است.
زمان مصرف سرترالین
سرترالین به صورت قرص و یا شربت خوراکی است. معمولا روزانه یکی صبح‌ها یا عصرها مصرف می‌شود. برای درمان اختلال پیش از یائسگی به صورت هر روز ماه یا روزهای به خصوصی در ماه مصرف می‌شود. سرترالین را در یک ساعت معین در روز مصرف کنید.
آسنترا یا فلوکستین
این دو دارو هر دو شناخته شده هستند. نام تجاری پروزاک با نام فلوکستین شناخته می‌شود و نام تجاری آسنترا سرترالین هیدروکلرید است. هر دوی این داروها مهارکننده انتخابی جذب سروتونین هستند. سروتونین یک ماده شیمیایی است که به طور طبیعی در بدن ساخته شده و سبب احساس خوشی می‌شود. هر دوی این داروها سبب کاهش اضطراب، ترس و رفتارهای وسواسی می‌شود و کیفیت زندگی افرادی که افسردگی شدید دارند را بهبود می‌بخشد. البته این دو دارو تفاوت‌هایی دارند.
فلوکستین سی و آسنترا کاربردهای متفاوتی دارند. در جدول زیر بیماری‌هایی که هر یک از این داروها برای درمان آن تجویز می‌شود لیست شده است.
| هر دو | فلوکستین به تنهایی | آسنترا به تنهایی |
| افسردگی شدید | پورخوری عصبی | اختلال استرسی پس از آسیب (PTSD) |
| اختلال وسواسی (OCD) | اختلال پیش از یائسگی (PMMD) | |
| اختلالات پانیک | اختلال ترس و گریز از جامعه |
فلوکستین سی تنها داروی تایید شده توسط سازمان غذا و دارو برای درمان افسردگی در کودکان 8 ساله و بیشتر است. همچنین برای درمان OCD در کودکان 7 سال به بالا هم استفاده می‌شود. فلوکستین برای درمان سایر اختلالات ذکرشده در بزرگسالان هم استفاده می‌شود. آسنترا هم OCD کودکان 6 ساله و بالاتر و بزرگسالان را درمان می‌کند. اما در موارد دیگر فقط برای بزرگسالان تجویز می‌شود.
مصرف سرترالین در شب
سرترالین را صبح‌ها یا عصرها یکی مصرف کنید. اگر سرترالین سبب سرگیجه می‌شود، موقع خواب آن را مصرف کنید. می‌توانید آن را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید ولی اگر هر کدام را انتخاب کردید، همیشه همان موقع مصرف کنید.
روش قطع مصرف سرترالین
علت نیاز به قطع مصرف سرترالین را در نظر بگیرید. اگر این دارو افسردگی یا اختلالات شما را کنترل کرده است باید مصرف آن را ادامه دهید. پزشک باید نیاز به قطع مصرف را تشخیص دهد. علل قطع مصرف:
- ایجاد عوارض شدید و مداوم
- عدم کنترل افسردگی و اختلالات با مصرف سرترالین.
- گذشت مصرف 6 الی 12 ماه و رفع اختلال و تشخیص پزشک مبنی بر اینکه با قطع دارو در معرض عود یا افسردگی مزمن نیستید.
گام اول قطع مصرف سرترالین
هر گونه عوارض جانبی را پایش کنید و اگر شدید است و بهبود نمی‌یابد با پزشک مشورت کنید. اگر فکر خودکشی به سرتان زد سریعا به پزشک اطلاع دهید. عوارض را با پزشک خود در میان گذاشته تا در تصمیم‌گیری در مورد قطع مصرف سرترالین به او کمک کنید. احتمالا پزشک نیاز ببیند که دارو را حداقل برای 8 هفته مصرف کنید تا اثر خود را بگذارد. اگر فکر می‌کنید دارو اثری رویتان ندارد به پزشک اطلاع دهید تا در صورت نیاز دوز دارو را بالا ببرد.
گام دوم
دارو را به آرامی قطع کنید. ضدافسردگی‌ها را بایستی به آرامی قطع کرد تا علائم ترک ظاهر نشود. این مدت از چند هفته تا چند ماه بسته به نوع ضدافسردگی، مدت مصرف، دوز مصرفی و علائم متفاوت است. اگر مصرف را بلافاصله قطع کنید بدن زمان کافی برای تنظیم شدن نداشته و علائم بیشتری را باید تحمل کنید.
زمان کاهش مصرف تا قطع کامل را پزشک تعیین می‌کند و این زمان به مدت مصرف دارو و دوز مصرفی بستگی دارد. پزشک بهترین برنامه را برای قطع مصرف دارو در اختیارتان می‌گذارد تا دچار علائم قطع ناگهانی نشوید.
گام سوم
هرگونه عوارض را حتی در حین کاهش مصرف سرترالین مستند کنید. زیرا ممکن است در این دوره علائم قطع مصرف را تجربه کنید. حتی ممکن است افسردگی یا اختلالتان بازگردد. حتما این موارد را به پزشک اطلاع دهید.
گام چهارم
علائم قطع مصرف سرترالین، شروع ناگهانی داشته و به آرامی طی 1 الی 2 هفته بهبود می‌یابد. این علائم بیشتر فیزیکی هستند. برای اینکه فرق بین علائم عود بیماری یا قطع را بفهمید به زمان شروع علائم، مدت زمان تداوم علائم و نوع علائم دقت کنید. علائم عود 2 الی 3 هفته پس از کاهش یا قطع مصرف ظهور کرده و طی 2 الی 4 هفته بدتر می‌شود.
اگر هر یک از علائم بیش از 1 ماه دوام داشت به پزشک اطلاع دهید. پزشک شما را برای چند ماه پس از قطع پایش کرده و باید هرگونه علائمی را به او اطلاع دهید.
هر گونه داروی جدید را بر اساس تجویز پزشک دریافت کنید. اگر سرترالین بیماری شما را بهبود نداد یا عوارض شدیدی داشت داروی دیگری جایگزین آن می‌شود. انتخاب این داروی جدید بستگی به ترجیح بیمار، پاسخ قبلی، اثربخشی، ایمنی و تحمل، قیمت، عوارض و تداخلات دارویی دارد.
مدت زمان مصرف سرترالین
ممکن است وسوسه شوید که با بهبود خلق و خویتان دارو را قطع کنید. اما باید مصرف تا زمانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید. بیشتر پزشکان پیشنهاد می‌کنند که داروهای ضدافسردگی حداقل به مدت 6 ماه تا یکسال پس از بهبود افسردگی مصرف شود. قطع قبل از این زمان سبب عود افسردگی می‌شود.
نظرات مردم درباره سرترالین
در ادامه به بررسی نظرات مردم در مورد سرترالین میپردازیم:
پروتئوس، 1 فوریه 2020:
«من بیش از یک دهه از افسردگی و اضطراب رنج می‌بردم. سپس با دوز 50 میلی گرمی سرترالین شروع به درمان کردم. دو هفته اول خیلی بد بود و حس می‌کردم چیزخور شده‌ام اما تحمل این دو هفته ارزشش را داشت. پس از این دوره تنظیم زندگی‌ام بسیار بهتر از قبل شد. حملات پانیک و اختلالات خوابم بسیار بهبود یافت. تمرکز کاری و انرژی‌ام بیشتر شد. اگر مشکلی مانند من دارید سرترالین را امتحان کنید. یا روی شما تاثیر می‌گذارد یا نه. ولی اگر اثربخش باشد واقعا زندگی‌تان را تغییر می‌دهد.»
لریورا، 3 فوریه 2020:
«من افسردگی شدید داشتم و روانپزشکم سرترالین تجویز کرد. 2 ماه طول کشید تا اثر سرترالین مشخص شود. در ابتدای مصرف احساس خستگی می‌کردم. ولی سپس مصرف آن سبب خوشحالی و افزایش کنترل روی زندگی و احساساتم شد. اکنون قبل از انجام هر کاری فکر کرده و افکارم واضح‌تر از قبل است. این دارو شاید برای هم اثربخش نباشد ولی برای من کامل اثربخش بوده و کنترل روی خودم و احساساتم پیدا کرده‌ام.»
