علائم و درمان بیماری برونشکتازی
بیماری برونشکتازی یکی از انواع بیماری‌های ریوی است که لوله‌های نایژه‌ای فرد به طور مزمن بسته و ترشحات ضخیم در آنها جمع می‌شود.
نبض ما– گردآوری
ھوا از طریق یک سری از لوله ھای شاخه ای به نام نایژک یا(برونش ھا) به درون ریه ھا وارد می گردد. این لوله ھا حاوی غده ھای بسیار ریزی است که ترشحات مخاطی تولید می کنند. این ترشحات مخاطی در مرطوب نگھداشتن لوله ھا و گرفتن گرد و غبار و میکروب ھوای تنفسی به ما کمک می کنند.
دیواره ھای داخلی برونش ھا با مژک ھایی پوشیده شده اند که این ذرات خارجی را ھمراه با ترشحات مخاطی به جریان می اندازد و از راه حلق به بیرون می رانند. اگر لوله ھای برونش آسیب ببینند، دیگر نمی توانند خود را تمیز نگھدارند و در نتیجه ترشحات مخاطی در دیواره لوله ھا انباشته می شوند و به لوله ھای مجاور سرریز می شوند.
بدین ترتیب نایژکھا مستعد بروز عفونت توسط باکتریھا می گردند که متعاقبا این التھاب سبب ضایعاتی در آنھا می شود که برونشکتازی نامیده می شود. بیماری برونشکتازی نشان دهنده آسیب دائمی به بافت ریه است، اغلب منجر به فیبروز ریه می شود. اختلالات نقص ایمنی که خطر ابتلا به عفونت های ریوی را افزایش می دهد همچنین احتمال بیماری برونشکتازی را بالا می برد.
علایم بیماری برونشکتازی
شایع ترین علامت بیماری برونشکتازی سرفه ھمراه با خلط(اغلب به مقدار زیاد و ھر روزه) است که خسته کننده بوده و از نظر اجتماعی برای بیمار ایجاد مشکل می نماید. گاه خستگی به حدی است که قدرت تمرکز را از بین می برد. اکثرا این علائم بیمار به سیگار نسبت داده می شود، در حالی که ۸۰ درصد آنان ھرگز سیگار نکشیده اند و اغلب ۲۰ درصد بقیه ھم سیگار را ترک کرده اند.
۸۰ درصد بیماران دارای علائمی مانند خس خس سینه، تنگی نفس و آب ریزش بینی ھستند و یک سوم دیگر از عفونت مزمن سینوس رنج می برند. اما علائمی که کمتر شایع اند عبارتند از: خلط خونی، درد قفسه سینه و درد مفاصل. علائم غیر شایع دیگری نیز ھستند که در صورت وجود بیماری ھای ھمراه دیده می شوند مانند اسھال خونی در کولیت اولسروز، علائم روماتوئید و ناباروری(در مردان که در بیماری اختلال عمل مژک ھا دیده می شوند).
عوامل افزایش‌دهنده خطر
- سیگار کشیدن
- تغذیه نامناسب
- چاقی
- سابقه خانوادگی بیماری سل
- خستگی یا کار زیاد
- قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا
- هوای سرد و مرطوب
تشخیص بیماری برونشکتازی
پزشک در مورد بیماری برونشکتازی که با علائم سرفه مداوم ھمراه با خلط چرکی مراجعه می کند سه گروه آزمایش را پیشنھاد می کند: رادیوگرافی و سی تی اسکن ریه که روشی بدون درد است و به منظور تشخیص ابتلا فرد به بیماری و تعیین میزان پراکندگی و شدت آن انجام می گیرد. بررسی ھای آزمایشگاھی شامل آزمایش ظرفیت ھای ریوی، کشت خلط و آزمایش شمارش سلولھای خونی.
آزمایشھایی تشخیص علل بیماری برونشکتازی
تست ھای خونی، تست تعیین قدرت تمیزکنندگی مخاطی در بینی، اندازه گیری سرعت حرکت مژکھا و ھمچنین تعیین میزان املاح موجود در عرق. برونکوسکوپی ممکن است جھت بررسی انسداد احتمالی برونشھا لازم باشد.گاھی اندازه گیری تعداد و قدرت تحرک اسپرم ھا در بیماران مرد ضرورت پیدا می کند.
درمان بیماری برونشکتازی
درمان بیماری برونشکتازی شامل شش بخش عمده به ترتیب زیرمی باشد: اگر علت زمینه ای جھت عود مجدد برونشکتازی موجود نبوده و برونشکتازی به یک منطقه از ریه(قابل برداشتن بدون اختلال در تنفس) محدود باشد در آن صورت برداشتن قسمت مبتلای ریه توسط جراحی درمان قطعی محسوب می شود. علت بیماری برونشکتازی در صورت مشخص شدن باید درمان گردد.(به عنوان مثال جایگزین آنتی بادی در صورت کمبود) فیزیوتراپی منظم روزانه بیمار به منظور تمیز کردن راھھای ھوایی.
بھبود بخشیدن به جریان ھوا در راھھای ھوایی(برونش) با استفاده از درمان ضد آسم. درمان عفونت سینوس و بینی و آب ریزش بینی با استفاده از اسپری و قطره ھای بینی. استفاده از آنتی بیوتیک ھا برای درمان عفونت با فواصل منظم و یا به طور دائم، از طریق استنشاق یا تزریق وریدی. درمان بیماریھای دیگر ھمراه برونشکتازی برای موثر واقع شدن درمان، باید بیمار را تحت مراقبت قرار داد تا در صورت پیشرفت بیماری بتوان تغییرات لازم در نحوه درمان به عمل آورد.
درمان دارویی بیماری برونشکتازی
آنتی‌بیوتیک ، در صورتی که عفونت باکتریایی باعث برونشکتازی شده باشد، یا موجب بروز ذات‌الریه یا برونشیت حاد شده باشد.
داروهای گشادکننده نایژه برای گشاد کردن راه‌های هوایی
اکسپکتورانت برای رقیق و نرم کردن ترشحات
رژیم غذایی
مایعات بیشتر بنوشید. روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید. این کار موجب رقیق شدن ترشحات و آسان‌تر شدن تخلیه آنها با سرفه می‌شود.
- در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم برونشکتازی را دارید.
اگر پس از تشخیص، دچار علایم عفونت ریوی یا برونشیت شده‌اید.این علائم شامل:
-اگر شما دچار تب شده اید.
– اگر خلط خونی؛ خلط علی‌رغم درمان ضخیم‌تر شود؛ یا با تخلیه وضعیتی، رنگ، مقدار، یا خصوصیات خلط تغییر یابد.
– اگر درد سینه افزایش یابد.
– اگر تنگی نفس بدون سرفه یا در زمان استراحت رخ دهد.
توصیه متخصصان
کارهایی مانند فریاد زدن، خندیدن با صدای بلند، فعالیت شدید و تغییرات ناگهانی دمای محیط موجب بروز حملات سرفه می‌شوند. به همین دلیل افراد باید توجه زیادی به سلامت خود داشته باشند و از انجام بسیاری از کارها اجتناب کنند. همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند در بروز انواع بیماری‌های ریوی مانند بیماری برونشکتازی موثر باشد.
