علایم و نشانه های ابتلا به آنمی
آنمی یا کم خونی کاهش توانایی خون برای تامین نیاز اکسیژن بدن ناشی از کاهش حجم گلبول قرمز و یا کاهش غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز است. کم خونی می تواند در هر سنی وجود داشته باشد ولی رایج ترین آن در میان قاعدگی زنان و در دوران بارداری است.
نبض ما– وقتی که خون شما به اندازه کافی هموگلوبین نداشته باشد دچار آنمی می شوید. هموگلوبین کمک می کند که گلبولهای قرمز خون، اکسیژن را از ریه ها به همه قسمتهای بدن برسانند. کم خونی از آن دسته از بیماریهاییست که شاید تا مدتها متوجه امدنش نشوید. بیماری کم خونی که شما را افسرده و خسته و بی انرژی میکند میتواند در دراز مدت صدمات جبران ناپذیری بر بدن شما بگذارد.
علایم آنمی
علایم و نشانه های ابتلا به آنمی بسته به دلیل کم خونی، نوع کم خونی و بیماری های مرتبط به کم خونی متفاوت است، این علایم ممکن است شامل:
- خستگی و احساس فرسودگی
- رخوت و بی حالی
- بی قراری و ناراحتی
- تنگی نفس و یا مشکل در تنفس
- تمرکز ضعیف
- تپش قلب
- حساسیت به هوای سرد
- پوست رنگ پریده
- درد قفسه سینه
سایر علایم زیر ممکن اند اما معمول نیستند:
- وزوز گوش ها
- سردرد
- تاثیر بر حس چشایی
- خشکی زبان
- مشکل در بلعیدن غذا
- ناخن های خشک و پوسته پوسته
- سندرم پای بی قرار
علل آنمی چیست؟
مصرف کم آهن
پیروی کردن از رژیم غذایی فاقد آهن می تواند علت ابتلا به کم خونی یا آنمی باشد. آهنی که در گیاهان و مکمل های دارویی وجود دارد به اندازه آهن موجود در گوشت قرمز نیست. بیماری های گوارشی یا جراحی بای پس معده می توانند سبب آنمی شوند. مواد غذایی و داروهای زیر اگر همراه مواد غذایی سرشار از آهن مصرف شوند از جذب آهن توسط بدن جلوگیری می کنند:لبنیات – مواد غذایی سرشار از کلسیم – مکمل های دارویی کلسیم – آنتی اسید ها – قهوه – چای.
کمبود ویتامین
بدن انسان برای تولید گلبول های قرمز خون به ویتامین ب ۱۲ و فولات (folate ) نیاز دارد. پیروی کردن از رژیم غذایی فاقد ویتامین ها می تواند سبب آنمی شود. همچنین اختلال در سیستم ایمنی و گوارش بدن می تواند از جذب ویتامین ب ۱۲ جلوگیری کند. غذاهای گوشتی و غلات پرورده شده منابع غنی ویتامین ب ۱۲ هستند. گیاهان، میوه ها، حبوبات، غلات، پاستا و … منابع غنی فولات ( folate ) هستند.
عفونت
بیماری های حاد یا عفونت می تواند سبب کم شدن تولید گلبول های قرمز خون شود که نتیجه اش کمبود هموگلوبین است. اگر به آنمی مبتلا هستید به احتمال زیاد به کم خونی فقر آهن نیز مبتلا می شوید. مصرف دارو و مخدر نیز می تواند خطر ابتلا به کم خونی را افزایش دهد. پزشک با تجویز مکمل های آهن و ارائه رژیم غذایی سرشار از آهن می تواند کمبود آهن بدن تان را جبران کند.
آنمی آپلاستیک
آنمی آپلاستیک اختلال نادری است که تولید سلول های خونی را در مغز استخوان متوقف می کند. از میان سه میلیون نفر تنها سه نفر به این اختلال مبتلا می شوند. قرار گرفتن در معرض تشعشعات رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و اختلال سیستم ایمنی بدن علل اصلی بروز این اختلال نادر است. از هر پنج نفر یک فرد این اختلال را به ارث می برد. در موارد حاد خون بیماران باید تعویض شود و پیوند مغز استخوان انجام گیرد.
از دست دادن خون
از دست دادن تعداد زیادی از گلبول های قرمز خون از متداول ترین عوامل آنمی است. قاعدگی، خون ریزی های شدید، جراحت های عمیق یا جراحی از عوامل عمده از دست دادن خون و ابتلا به کم خونی فقر آهن هستند. زنانی که مقدار زیادی خون را در دوران قاعدگی از دست می دهند هر ساله باید آزمایش خون کم خونی فقر آهن دهند.
نقض مکانیکی گلبول های قرمز
اختلالات و بیماری های ارثی می توانند بر روند تولید گلبول های قرمز خون تاثیر سوء بگذارند. تالاسمی سبب می شود سلامت گلبول های قرمز خون از میان برود و هموگلوبین خون کاهش یابد. گلبول های قرمز خون افرادی که به کم خونی همولیتیک مبتلا هستند صدمه می بیند و به سرعت از جریان خون خارج می شوند.
کم خونی سلول های داسی شکل
کم خونی سلول های داسی شکل اختلالی ارثی است که بدن نوع غیر طبیعی از هموگلوبین را تولید می کند. این اختلال سبب می شود گلبول های قرمز خون داسی شکل شوند و به هم بچسبند. این اختلال می تواند گردش خون را در رگ ها با مشکل مواجه کند و سبب صدمه دیدن و دردناک شدن بافت های بدن شود. گلبول های قرمز خون داسی شکل بسیار زودتر از گلبول های قرمز خون طبیعی از میان می روند. میزان ابتلا به کم خونی سلول های داسی شکل در میان سفید پوستان آمریکایی بسیار بیشتر از آمریکایی آفریقایی تبارها و اسپانیولی زبان هاست.
درمان آنمی
مکمل ها
کپسول های آهن معمولا برای درمان آنمی فقر آهن باید مصرف شوند. آهن فروس معمولا راحت تر از آهن فریک جذب می شود. بهترین طریقه مصرف کپسول های آهن، مصرف آن با کمک آب پرتقال و مواد غذایی سرشار از ویتامین ث است. هرگز کپسول های آهن و کلسیم را با چای، قهوه و … مصرف نکنید. بدون تجویز پزشک به کودکان و کهنسالان اجازه مصرف کپسول های آهن را ندهید. مصرف بیش از اندازه آهن می تواند بسیار خطرناک باشد. برخی از افراد نیز باید کپسول های آهن حاوی ویتامین ب ۱۲ و فولیک اسید را مصرف کنند.
آهن و بارداری
به طور متوسط بیش از نیمی از زنان باردار از کم خونی فقر آهن رنج می برند. زنان باردار باید روزانه ۲۷ میلی گرم آهن از طریق رژیم غذایی دریافت کنند. یکی از ویتامین های مورد نیاز دوران بارداری آهن است.
روند درمان
اگر به کم خونی مزمن مبتلا هستید، ممکن است به تزریق خون نیاز پیدا کنید. کم خونی ممکن است با تزریق خون یا پیوند مغز استخوان درمان شود. در این موارد مغز استخوان یا خون بند ناف از یک داوطلب گرفته، به بدن پیوند زده می شود تا روند تولید گلبول های قرمز سالم آغاز شود. در برخی موارد ممکن است به پیوند طحال نیز نیاز باشد.
پیشگیری از ابتلا به کم خونی
خیلی از انواع کم خونی قابل پیشگیری نمی‌باشند. بااینحال بعضی از انواع دیگر از جمله کم خونی بسته به فقر آهن و کمبود ویتامین، با یک رژیم غذایی پر ویتامین قابل پیشگیری می‌باشد، این ویتامین ها و مکمل ها شامل:
- آهن. غذاهای سرشار از آهن همچون سبزیجات سبز تیره برگدار، کنگر فرنگی، زردآلو، لوبیا، عدس، نخود، سویا، گوشت، آجیل، آلو بخارا و کشمش می بایست در رژیم غذایی گنجانده شود.
- فولیک اسید. فولات و هم خانواده اش فولیک اسید در مرکبات و آبشان، موز، سبزیجات تیره و برگدار، حبوبات و غذاهای غنی شده موجود می‌باشد.
- ویتامین b-12. این ویتامین بصورت طبیعی در گوشت و لبنیات موجود می‌باشد. همچنین این ویتامین در بعضی از شیرهای سویا هم موجود است.
- ویتامین C. خوراکی های حاوی ویتامین C از جمله مرکبات، خربزه و هندوانه و انواع توت ها به جذب آهن کمک می‌نمایند.
نبض ما– گردآوری
