با تاثیرات قند خون بر مغز انسان آشنا شوید

مغز ما برای عملکرد صحیح به ۸۰ تا ۲۷۰ میلی گرم قند خون در دسی لیتر نیاز دارد. بدن تمام قندهای دریافتی و کربوهیدرات های غذایی را به ماده ای که به نام قند خون یا گلوکز تبدیل می کند.

نبض ما– مغز ما برای عملکرد صحیح به قند خون ۸۰ تا ۲۷۰ میلی گرم در دسی لیتر نیاز دارد. در واقع در این محدوده قند خون، مغز می تواند بدون هیچ مشکلی به فعالیت خود ادامه دهد.

وقتی که گلوکز وارد رگ های خونی می شود، پانکراس (لوزالمعده) هورمونی به نام انسولین ترشح می کند که باعث اتصال قند خون به سلول ها و تسهیل ورود گلوکز به داخل سلول و در نتیجه کاهش قند خون می شود. این عمل باعث می شود انرژی لازم برای سوخت و ساز بدن تامین شده و مخصوصا مغز که برای فعالیت تنها از گلوکز استفاده می کند، قادر به عملکرد صحیح باشد.

قند خون بالا و پایین

مطالعات نشان داده اند که قند خون بالاتر از سطح ۲۷۰ در دیابت نوع ۱ بر قدرت تکلم و بیان تاثیر می گذارد. قدرت عملکرد محاسبات ذهنی و پاسخ به سوالات چند جوابی و به طور کلی قدرت تحلیل اطلاعات در این سطح قند خون مختل می شود. سطح این اختلالات با افزایش سطح قند خون شدت پیدا می کند.

 بعد از کسب این نتایج پزشکان دریافتند که افت قند خون به سطح پایین تر از ۷۰ میلی گر در دسی لیتر نیز منجر به اختلالات شناختی می شود. در طی یک حمله ی افت قند خون، قند کافی برای تغذیه سلول های مغزی وجود ندارد. از این رو هم افزایش قند خون و هم افت قند خون منجر به اختلال عملکرد مغزی خواهد شد.

قند خون و حافظه

تحقیقات جدید نشان می‎دهد که بالا بودن سطح قند خون حتی اگر به دیابت و عدم تحمل گلوکز (مرحله قبل از دیابت) منتهی نشود، می‌تواند به مشکلات حافظه منجر شود.

بر طبق اظهارات دکتر فلوئل افزایش سطح قند خون باعث وارد آمدن آسیب به رگهای کوچک و بزرگ شده و این امر منجر به کاهش جریان خون و مواد مغذی در سلول های مغزی می شود. به گفته او قند خون بالا همچنین می تواند منجر به مختل شدن روند برقراری ارتباط میان سلول های هیپوکامپ شود. با توجه به بررسی انجام شده، شدیدترین موارد اختلال حافظه به افزایش بلند مدت نشانگرهای قند خون مرتبط می شوند.

دکتر فلوئل، مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر، پروتئین و غلات سبوس دار را به منظور کمک به تحرک بیشتر و دفع مواد قندی مصرف شده توصیه می کند. به گفته ی او، انجام منظم تمرینات ورزشی به پایین ماندن قند خون کمک می کند، چرا که به هنگام انجام چنین تمریناتی، بدن قند موجود را به منظور تولید انرژی می سوزاند.

او همچنین، انجام آزمایش قند خون ناشتا و سطح نشانگر قند خون HbA1C را برای افراد ۵۵ ساله و بالاتر توصیه می کند. انجام این دو آزمایش به پزشک کمک می کند تا سریعتر به وجود بیماری قند خون بالا پی ببرد و بدین ترتیب قبل از وارد آمدن آسیب به عملکرد مغز، اقداماتی را در جهت مبارزه با آن انجام دهد.

قندهای مختلف تاثیرات متفاوتی بر مغز دارند

به نظر می رسد گلوکز بر مناطقی از مغز که وظیفه تنظیم اشتها را بر عهده دارند تاثیر می گذارد. در حالی که فروکتوز یا قند میوه چنین تاثیری را نمی گذارد.

مطالعات نشان داده اند در افرادی که نوشیدنی شیرین شده با گلوکز می خورند، شدت و میزان جریان خون به ناحیه ای از مغز به نام هیپوتالاموس کاهش می یابد، در حالی که افرادی که نوشیدنی حاوی فروکتوز مصرف می کنند، افزایش خفیفی در جریان خون مغزی و مخصوصا در ناحیه هیپوتالاموس گزارش شده است و این بدان معنی است که قند فروکتوز، فعالیت مغزی و نیاز مغز به قند را بالا می برد.

گلوکز همچنین عملکرد و فعالیت نقاط موثر در تنظیم اشتها را کاهش می دهد. در حالی که فروکتوز تاثیر کنترل اشتها را از خود برجای نمی گذارد. در واقع فروکتوز با مکانیسم متفاوتی بر مغز تاثیر می گذارد.

 فروکتوز به میزان خیلی کمتر از گلوکز ترشح انسولین را تحریک می کند. حضور انسولین با ورود گلوکز به داخل سلول باعث احساس سیری نیز می گردد. از این رو ممکن است از تاثیرات فروکتوز بر مغز، افزایش احساس گرسنگی و پرخوری متعاقب آن باشد.

قند خون می تواند به سکته مغزی منجر شود

سکته مغزی، آسیب عصبی حاد ناشی از اختلال خونرسانی به قسمتی از بافت مغز است که از انسداد رگ مغزی به وسیله یک لخته خونی و رسوب کلسترول و چربی، یا پارگی یکی از عروق تغذیه کننده آن قسمت از بافت مغز ناشی می شود. به دلیل رسوب قند در عروق افراد دیابتی، این بیماران بیشتر از دیگران در معرض حملات سکته مغزی می‌باشند.

مسیری برای درمان دیابت

براساس پژوهش‌های محققان دانشگاه مونیخ، مغز انسان که بیش از هر عضو دیگری قند مصرف می‌کند، کنترل سوخت‌و‌ساز و ایجاد حس گرسنگی در بدن را به عهده دارد. پیش از این دانشمندان تصور می‌کردند که حرکت قند به سوی مغز فرآیندی کاملا منفعل است. پژوهش‌های تازه اما نشان می‌دهند که سلول‌های مغز نقش بسیار مهم‌تری از آنچه پیش از این تصور می‌شد، در تنظیم سوخت‌و‌ساز بدن دارند. این نتیجه ‌گیری می‌تواند راه درمان بسیاری از بیماری‌هایی را که به رژیم غذایی بستگی دارند، هموار سازد.

ماتیاس چوپ، رئیس بخش بیماری‌های متابولیک، براساس پژوهش های جدید انجام شده می‌گوید: « نتایج حاصله برای نخستین بار نشان می‌دهند که فرآیندهای ضروری متابولیک و رفتاری فقط توسط سلول‌های عصبی تنظیم نمی‌شوند، بلکه سلول‌های دیگری در مغز چون استروسیست‌ها نقشی مهم در این فرآیند ایفا می‌کنند. این یافته تصورات پیشین ذهنی را بی‌اعتبار می‌کند و می‌تواند پاسخی برای این پرسش باشد که چرا تاکنون یافتن درمان مناسب و بی‌خطری برای بیماری دیابت و چاقی تا این حد مشکل بوده است.» پژوهشگران با استفاده از توموگرافی تابش پوزیترون توانسته‌اند نشان دهند که عملکرد هورمون‌هایی چون انسولین و لپتین باعث تنظیم قند مصرفی مغز می‌شوند. محققان دریافته‌اند، فقدان گیرنده‌های انسولین روی سطح استروسیست‌ها که باعث کاهش فعالیت سلول‌های عصبی می‌شود، فرآیند جذب غذا و سوخت‌و‌ساز توسط مغز را محدود می‌کند. پژوهشگران معتقدند درک بهتر تاثیرات متقابل سلول‌های عصبی و آستروسیست‌ها ما را به کشف روش‌های جدیدی برای کنترل اعتیاد به قند سوق می‌دهد و در نتیجه درمان مناسب‌تری برای مشکل چاقی و دیابت فراهم می‌آورند.

نبض ما- گردآوری

منابع

دنیای اقتصاد، ذهن برتر، تبیان