علل شالازیون چیست؟

غده هایی که از تورم غده‌های ترشح کننده چربی در پلک ایجاد می‌شود را شالازیون یا کیست میبومینمی‌ گویند و این غدد در بالا و پایین پلک در تعداد زیاد به وجود می‌آید که این غده‌ها دردناک، متورم و قرمز هستند.

نبض ما– واژه شالازیون از یک کلمه یونانی به معنی تورم کوچک گرفته شده است. شالازیون ، تورمی کیستی در پلک است که در اثر التهاب مزمن یکی از غده های کوچک تولیدکننده چربی (غدد میبومین) که در پلک های بالا و پایین قرار دارند به وجود می آید.

تفاوت گل مژه و شالازیون

شالازیون گاهی با گل مژه که آن هم تورمی در پلک است، اشتباه گرفته می شود. گل مژه عفونت التهابی حاد فولیکول مژه است که تورم قرمزرنگی را در نزدیکی لبه پلک ایجاد می‌کند. گل مژه به طور معمول طی حدود یک هفته بهبود می یابد ولی شالازیون معمولاً یک واکنش التهابی در برابر ترشحات چربی به‌دام افتاده است و باکتری در ایجاد آن نقشی ندارد، هرچند ممکن است شالازیون به طور ثانویه دچار عفونت باکتریایی بشود. شالازیون در مقایسه با گل‌مژه، دورتر از لبه پلک روی می دهد (گرچه می توان تورم تدریجی را در نزدیکی لبه پلک حس کرد) و نوک آن بیش تر به سمت داخل یا به طرف بینی است. شالازیون گاهی می تواند باعث تورم ناگهانی کامل پلک گردد.

علت شالازیون

مسیر خروجی غده‌های چربی روی پلک در برخی مواقع بر اثر عفونت و آلودگی بسته می‌شود در نتیجه مواد چربی در این غده‌ها جمع شده، عفونت می‌کنند. این غده‌ها برجسته و سفت می‌شوند. پلک باد می‌کند. ظاهر قشنگی نداشته، با دست قابل لمس است.

تشخیص شالازیون

عدم وجود درد، تورم تدریجی و فقدان علائم التهابی به تشخیص و تفکیک این بیماری از سایر انواع مشابه کمک کننده است.

درمان شالازیون

این غده‌ها را در صورت اقدام سریع می‌توان با گرم کردن درمان کرد مانند گذاردن حوله گرم یا ریختن قطره آنتی بیوتیک تا عفونت نکند. اگر کمپرس آب گرم گذارده شود مشکل حل می‌شود در غیر این صورت؛ درمان به این راحتی نخواهد بود و ممکن است لازم شود تا با عمل جراحی این غده، مواد داخل آن را تخلیه کرد.

برخی افراد استعداد بروز این عارضه را دارند و در صورت درمان یک غده، غده‌های دیگر می‌توانند به این عارضه مبتلا شوند بنابراین بهتر است سلامت پلک را رعایت کنند تا کثیف نباشد و هر از گاه پلک را با شامپوی بچه بشویند.

این عارضه در مبتلایان به بیماری قند بیش از دیگران روی می‌دهد. گاهی اوقات این غده به علت چربی جمع شده نیست بلکه علت یک تومور بدخیم است بنابراین باید تحت معاینه پزشک قرار گرفت و اگر خوب نشد باید درمان متفاوت و بررسی بیشتر صورت گیرد. ممکن است این بیماری در دو چشم خود را نشان دهد چرا که هر دو چشم دارای غدد فراوان چربی هستند و از این رو اتفاقا دو چشم درگیر شوند.

این بیماری در تمام سنین شایع است اما در افراد مسن به علت رعایت بهداشت کمتر بیش از سایر افراد دیده می‌شود.

چگونه کمپرس آب گرم کنیم؟

کمپرس گرم ممکن است به شیوه های گوناگون به کار گرفته شود. ساده‌ترین روش, قرار دادن پارچه حوله ای تمیز و خیس شده با آب گرم بر روی پلک بسته، به مدت 10-5 دقیقه، 4-3 بار در روز می‌باشد. برای دست‌یابی به حرارت کافی، پارچه حوله‌ای را چندین بار با آب گرم خیس کنید.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

در برخی از افراد، شالازیون مکررا عود می کند. در این حالت لازم است فرد حتما توسط چشم پزشک ویزیت شود زیرا: اولا گاهی اوقات بیماری های جدی چشمی مثل تومورهای بد خیم پلک به صورت شالازیون های مکرر تظاهر می کنند که تشخیص آن ها از شالازیون معمولا، فقط از عهده چشم پزشک بر می آید. ثانیا در برخی از موارد بیماری های دیگر چشمی مثل التهاب لبه پلک (بلفاریت) یا مشکلات غدد ترشح کننده چربی لبه پلک (میبومینیت) باعث ایجاد شالازیون های مکرر می شود. در این حالت کنترل این بیمارها توسط چشم پزشک به جلوگیری از عود شالازیون کمک می کند.

شالازیون های بزرگ به خصوص در پلک بالایی روی قرنیه فشار می آورد و با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید می شود. پس در این گونه موارد برای درمان حتما از چشم پزشک کمک بگیرید.

عوارض جراحی شالازیون

عارضه چشمی شالازیون معمولاً به درمان خوب جواب می دهد اما جراحی مکرر این بیماران سبب اختلال در غده اشکی می شود و جراحی می تواند احتمال ایجاد آسیب در ساختمان های مجاور را به همراه داشته باشد.

مراقبت های پس از عمل شالازیون

پس از برداشتن پانسمان ممکن است متوجه ترشحات رقیق خونی بر روی پانسمان یا در داخل چشم شوید که این امر طبیعی است و جای نگرانی ندارد. معمولاً این ترشحات ظرف یکی دو روز برطرف می شود.

معمولاً پس از انجام جراحی در محل عمل کبودی و تورم ایجاد می شود که این امر نیز طبیعی است. کبودی معمولاً ظرف 10 روز تا دو هفته برطرف می شود. پس از عمل ممکن است چشم پزشک به شما توصیه کند که تا چند روز از قطره ها، پمادهای آنتی بیوتیک یا استروییدی استفاده کنید. استفاده از این داروها باعث کاهش التهاب و بهبود سریع تر محل عمل می شود.

در صورت بروز درد در محل عمل می توانید از مسکن های معمولی مثل استامینوفن برای کنترل درد استفاده کنید. در بچه های کوچک انجام جراحی شالازیون با بی حسی موضعی امکان پذیر نیست، در این افراد عمل جراحی با بیهوشی عمومی و در اتاق عمل انجام می شود.

نبض ما– گردآوری

منابع:

دکتر بابک باب شریف  متخصص چشم،پارسی طب،شفاف