من ترسو نیستم
رفتار بدون ترس یعنی توانایی بیان افکار، احساسات و عقاید خود به شکل مستقیم، صادقانه و متناسب، به نحوی که به حقوق خود و دیگران صدمه‌ای نرسانیم. ما برای زندگی روزانه و کنترل امور خود نیاز داریم قاطع و محکم رفتار کنیم و البته این نوع رفتار به معنای عدم انعطاف و نداشتن محبت نیست، بلکه افراد و بالاخص نوجوانان یاد می‌گیرند که از حق خود دفاع کنند و کلام خود را به زبان بیاورند و ترسو نباشند.
افرادی که ترسو هستند، معمولا اضطراب‌های پنهان، خشم درونی، سرزنش کردن خود و کم کردن تعاملات اجتماعی در آنان بیشتر به چشم می‌خورد و این مساله باعث می‌شود، نهایتا از سلامت روان فاصله بگیرند. با توجه به این که انسان‌ها در زندگی خود به سه شکل (پرخاشگرانه، منفعلانه و بدون ترس ) رفتار می‌کنند، لازم است میزان بروز هر کدام از رفتارها مورد ارزیابی قرار گیرد و اگر میزان رفتار منفعل و پرخاشگر بیشتر از رفتار جراتمندانه است، این مهارت در فرد تقویت شود.
نوجوانان اغلب برای نشان دادن استقلال خود از رفتارهای پرخاشگرانه استفاده می‌کنند و این مساله باعث می‌شود میزان روزهای آرامی که تجربه می‌کنند، کاهش یابد و نهایتا گرایش بیش از حد به محیط خارج از خانه و رفتارهای خطرساز و آسیب زا و مراوده با دوستان مخرب پیدا کنند. بنابراین لازم است به نوجوان آموزش دهیم به جای پرخاشگری، جراتمندانه رفتار کند و به نظر او در خانواده بها داده شود.
این مهارت یعنی:
ـ پذیرش کاستی‌ها و نقاط ضعف خود
ـ تمرکز کردن بر نکات مثبت خود
ـ ابراز عقیده کردن
ـ تقاضای تغییر رفتار نامطلوب دیگران
ـ رد کردن درخواست غیرمنطقی دیگران
ـ ابراز احساسات مثبت و منفی
ـ شروع کردن و ادامه تعاملات اجتماعی
ـ ابراز جملات متعارف هنگام رویارویی یا جداشدن از دیگران
در طول یک هفته یا دو هفته لازم است رفتارهای خود را مورد ارزیابی قرار دهیم و میزان بروز هر کدام از رفتارهای قاطع، منفعل و پرخاشگر خود را مشخص کنیم و به این سه شکل رفتار جراتمندانه از خود بروز دهیم:
1ـ رد کردن بدون ترس : زمانی که با درخواست نادرست و نامعقول دیگران مواجه می‌شویم، می‌توانیم با روش رد جراتمندانه به درخواست آنان پاسخ منفی بدهیم.
2ـ بیان کردن بدون ترس : از این روش برای بیان احساس و افکار خود در تشکر از دیگران استفاده می‌کنیم.
3ـ درخواست بدون ترس : از این روش در مواقعی که نیازمند کمک گرفتن از دیگران هستیم، استفاده می‌کنیم.
دکتر مهرنوش دارینی
روان‌شناس و مشاور
منبع : جام جم
