مضرات آرسنیک در برنج!
به گفته محققان در روش‌های معمول پخت برنج، میزان قابل‌توجهی آرسنیک در برنج برجای می‌‌ماند.
نبض ما– برخی آفت کش های مورد استفاده جهت محصولات کشاورزی و موادی که جهت افزایش قدرت باروری به مرغ و ماکیان خورانده می شود، دارای آرسنیک هستند. با خطرات و مضرات آرسنیک در برنج بیشتر آشنا شوید.
به طور کلی برنج پخته به صورت چلو (برنج سفید)، پلو (برنج سفید همراه با انواعی از گوشت‌ها، حبوبات یا سبزیجات) و دمی (برنج سفید همراه با حبوبات یا سبزیجات) در رژیم غذایی ما ایرانیان جایگاه خاصی دارد. در آمریکای شمالی نیز برنج در محصولات غذایی مخصوص کودکان، فراورده های فاقد گلوتن و برخی نوشیدنی ها مورد مصرف دارد.
مدتی قبل مشخص شد که برنج دارای مقداری آرسنیک نیز هست. اداره بهداشت کانادا نیز میزان آرسنیک در برنج های موجود در این کشور را بررسی کرده و وجود آرسنیک در برنج را تأیید کرده است. آرسنیک در خاک و آب وجود دارد.
آرسنیک در برنج و خطرات آن
وجود آرسنیک نتیجه استفاده از سموم صنعتی و آفت‌کش‌هایی است که استفاده از آنها در سال‌های اخیر رو به افزایش نیز گذاشته است. مهمترین دلیلی که باعث می‌شود برنج‌ها آرسنیک داشته باشند، رشد آنها در آب است.
آرسنیک معمولا در آب زیاد است و برنج که در این مایه حیات رشد می‌کند، آرسنیک بیشتری جذب می‌کند. ضمن اینکه بسیاری از کودها هم حاوی این سم هستند. البته اگر میزان آرسنیک در برنج در حد معمول باشد، خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند.
وجود این ماده شیمیایی در برنج مصرفی خانواده‌ها با طیف وسیعی از مشکلات بهداشتی از جمله بیماری قلبی مرتبط است؛ دیابت و سرطان نیز از جمله بیماری‌هایی هستند که به‌واسطه استفاده نادرست از این‌گونه محصولات گریبان‌گیر افراد می‌شوند.
به گفته «اندی مهارگ» در حالی که به طور کلی اعتقاد عمومی بر این است که آرسنیک با آب پز کردن برنج از بین می‌رود اما باید بگوییم که این سم فقط زمانی از بین می‌رود که برنج را به مدت یک شب خیسانده شود.
برنج‌های وارداتی برای زنان باردار بسیار مضراست و به جنین آسیب جدی وارد می‌کنند. برای غذای کودکان هم نباید از این برنج‌ها استفاده کنید چون در رشد آنها اختلال ایجاد می‌کند. به گفته پزشکان مصرف برنج‌های آلوده در بلندمدت مشکلات گوارشی ایجاد می‌کنند
«مهراگ» که استاد علوم زیستی در دانشگاه کوئینز در بلفاست است می‌گوید:”ما برای سنجش میزان آرسنیک در برنج، برای پختن برنج از ۳ روش استفاده کردیم؛
در روش اول، نسبت دو بخش آب به یک بخش برنج را به کار بردیم که همان روش معمول پختن برنج توسط عموم است، سپس از نسبت ۵ قسمت آب و یک قسمت برنج استفاده کردیم و در نهایت برنج را یک شب خیساندیم. میزان آرسنیک باقیمانده در روش اول ۸۰ درصد و در روش دوم نصف و در روش آخر تقریبا به صفر رسیده بود.
در واقع امن ترین روش پختن برنج آن است که برنج را قبل از پختن از شب قبل بخیسانید. لازم به ذکر است حدود ۵۸ درصد از محصولات مبتنی بر برنج در کشور انگلیس حاوی سطوح بالایی از «آرسنیک» هستند.
علائم مسمومیت با آرسنیک در برنج
- مسمومیت با آرسنیک در انسان، باعث تغییر رنگ پوست، ایجاد لکه ها یا خال های کوچک، تهوع و استفراغ، کاهش تعداد گلبول‌های سفید و قرمز خون، نامنظمی ضربان قلب و احساس گزگز و مورمور در دست‌ها و پاها می شود.
- مسمومیت مزمن با آرسنیک باعث ایجاد انواعی از سرطان از جمله سرطان های ریه، پوست و مثانه می گردد.
- همچنین مسمومیت با آرسنیک خطر دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
- در بانوان باردار مسمومیت با آرسنیک می تواند باعث سقط جنین یا کاهش وزن نوزاد گردد.
- تماس با آرسنیک در دوران جنینی باعث اختلالات سیستم ایمنی و اختلال در تکامل مغز در نوزاد می شود.
آرسنیک در برنج خارجی
فقط آرسنیک نیست که می‌تواند سلامتی را تهدید کند. برنج‌های هندی و پاکستانی ماده شیمیایی «فنول» دارند که گفته می‌شود به شدت سرطان زاست.
با توجه به اینکه آلوده بودن بسیاری از برنج‌های وارداتی تایید شده است، بد نیست بدانید که برنج‌هایی که زیاد قد می‌کشند و البته بر این ویژگی آنها بسیار تبلیغ می‌شود، مواد سرطان زایی دارند و علاوه اینکه باعث چاقی شما، ژن‌تان را هم دستکاری می‌کنند.چون موادی که به این برنج‌ها اضافه می‌کنند، روی ژن‌ها تاثیر گذاشته و باعث می‌شود نسل‌های بعدی در اندامشان نقص داشته باشند.
برنج‌های وارداتی هندی به خصوص برای زنان باردار بسیار مضرهستند و به جنین آسیب جدی وارد می‌کنند. برای غذای کودکان هم نباید از این برنج‌ها استفاده کنید چون در رشد آنها اختلال ایجاد می‌کند.
به گفته پزشکان شاید مصرف برنج‌های آلوده در کوتاه مدت مشکلی ایجاد نکند و مصرف کننده تغییری در بدنش احساس نکند اما این برنج‌ها در بلندمدت مشکلات گوارشی ایجاد می‌کنند تا جایی که فرد را تا مرز سرطان‌های مختلف پیش می‌برد.
آرسنیک معمولا در آب زیاد است و برنج که در این مایه حیات رشد می‌کند، آرسنیک بیشتری جذب می‌کند. ضمن اینکه بسیاری از کودها هم حاوی این سم هستند. البته اگر میزان آرسنیک در برنج در حد معمول باشد، خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند.
راهکارهایی برای از بین بردن آرسنیک در برنج
- مقداری از آرسنیک قابلیت حل شدن در آب را دارد. بنابراین بهتر است برنج قبل از پختن به دفعات و با مقدار زیادی آب شسته شود.
- توصیه می شود برنج مدتی قبل از پخت در آب خیسانده شود و قبل از مصرف آب حاصل از خیساندن دور ریخته شود. بدین طریق مقداری از آرسنیک موجود در برنج از آن خارج می گردد.
- همچنین بهتر است برنج به روش آبکش کردن و سپس دم کردن تهیه شود و نه به روش کته. دور ریختن آب حاصل از شستشو و آب حاصل از پخت برنج، گرچه باعث از دست رفتن مقداری از مواد مغذی موجود در برنج از جمله برخی ویتامین ها و املاح معدنی می شود اما مقدار آرسنیک در برنج را کاهش می دهد.
- توصیه می شود برای جوشاندن برنج، جهت هر پیمانه برنج چندین پیمانه آب در نظر بگیریم و در واقع برنج را در مقدار زیاد آب بجوشانیم.
- بهتر است روزانه بیش از یک لیوان برنج پخته (چلو یا پلوی ساده) یا هفته ای بیش از ۷ لیوان برنج پخته استفاده نکنیم. این رقم برای کودکان نصف این میزان یعنی روزانه نصف لیوان برنج پخته یا هفته ای ۳ و نیم لیوان برنج پخته خواهد بود.
- همچنین می توانیم برنج را با انواع دیگر غلات، سبزیجات یا حبوبات مخلوط کنیم و مثلاً به جای برنج سفید از عدس پلو، سبزی پلو، باقلاپلو یا انواع دمی و استامبولی پلو استفاده کنیم تا میزان برنج کمتری دریافت کنیم. همچنین می توان برنج را با کینوا مخلوط کرد تا میزان آرسنیک در برنج کاهش یابد.
- اداره بهداشت کانادا توصیه می کند که همه افراد به ویژه کودکان و بانوان باردار غلات مصرفی خود را تنها به برنج محدود نکنند. افراد باید روزانه انواع مختلف و متنوعی از غلات را مصرف کنند تا میزان آرسنیک دریافتی آنان بیش از حد مجاز نشود. از این جهت توصیه می شود که انواع دیگر غلات مانند گندم، جو، جوی دوسر، کینوا، میلت، اسپلت، آمارانت و غیره در بعضی وعده ها جایگزین برنج شود.
- برای همه افراد به ویژه زنان باردار و کودکان توصیه می شود که به جای آبمیوه ها، از خود میوه های تازه استفاده کنند و در این صورت آرسنیک کمتری را از طریق رژیم غذایی دریافت می کنند.
- برخی منابع توصیه می کنند که برای کاهش میزان آرسنیک دریافتی از طریق آب، از فیلترهای آب استفاده شود.
نبض ما– گردآوری
منابع:
اطلاعات، تابناک، تبیان
