چهارشنبه سوری کجا بریم؟

اگر در روزهای آخر سال به ایران سفر کنید، حتما با جشن سنتی چهارشنبه سوری که از غروب سه شنبه آخر سال شروع می شود را خواهید دید.

نبض ما- چهارشنبه سوری  مراسم یک جشن پرش از روی آتش است و یکی از محبوب ترین جشن ها و فستیوال ها در بین ایرانیان است. مردم هیزم ها و چوب خشک ها در سطح خیابان ها و یا پشت بام ها  جمع کرده و توده می کنند و جشن هم با روشن کردن آتش شروع می شود. مردم دورهم جمع می شوند و از روی آتش می پرند و می گویند « زردی من از تو، سرخی تو از من» بدین معنی که بیماری و ناراحتی های من برای تو ای آتش! و سرخی و شادابی و زیبایی تو برای من..

چهارشنبه سوری و قدمت آن

اعتقاد گسترده ای وجود دارد که چهارشنبه سوری یکی از آئین های زرتشتی است در حالی که این نمی تواند به طور کامل درست باشد. بعد از ورود مسلمانان به ایران نحوه برگزاری این مراسم توسط مردم بسیار تغییر کرده است. ایرانیان در قدیم پیرو زرتشت بوده اند. آن ها چهار عنصر آب، هوا، خاک و آتش را مقدس می دانستند چرا که آن ها 4 عنصر اصلی طبیعت هستند.

به اعتقاد آن ها در میان این 4 تا آتش از همه پربرکت تر بوده است. چرا که همیشه خالص بوده و هیچ گاه آلوده نمی شود. از این رو جایگاه مقدس و والایی در بین زرتشتیان داشته است از این رو آن ها هیچ گاه آتش را در کف خیابان روشن نمی کنند و از روی آن نمی پرند.

آداب و رسوم چهارشنبه سوری

در شهرهای مختلف ایران در این شب سنت های مختلفی اجرا می شود. پریدن از روی آتش و خرید ترکیبی ویژه از آجیل شیرین و شکلات تقریبا در هر شهر ایران انجام می شود. اعتقاد بر این است که خوردن این آجیل در چهارشنبه سوری آرزوی شما را برآورده می کند.

یکی از فعالیت های سرگرم کننده که پس از پریدن از آتش در این شب انجام می شود و شبیه رسم های شب هالووین می باشد، این است که مردان و زنان چهره های خود را می پوشانند تا شناخته نشوند و  با زدن قاشق به کاسه در مقابل درب منزل همسایه خود او را خبر می دهند.

وقتی یکی از اعضای خانه صدا را می شنود، کاسه را می گیرد و آن را با آش و یا آجیل و شکلات پر می کند و به شخص بازمی گرداند. همچنین آن فرد توسط اعضای خانه شناخته نمی شود. به این رسم قاشق زنی می گویند.

رسوم مختلف در شهرهای ایران

در تهران مردم کوزه یا پارچی را که در طول سال هیچ استفاده ای نکرده اند از سقف خانه به پایین پرتاب می کنند. این کار نماد رهایی از بدشانسی و بدبیاری است که در طول سال به این کوزه وارد شده است.

دختران مجرد به استراق سمع از خانه های همسایه های خود می پردازند به عنوان مشخصه ای از آنچه که برای ازدواج آن ها پیش خواهد آمد. چیزی که دختر می شنود مشخص می کند که آیا او به زودی با یک مرد زیبا ازدواج خواهد کرد یا نه! این رسم امروزه کمتر انجام می شود و برخی فقط به خاطر خنده این کار را انجام می دهند.

آداب چهارشنبه سوری در اصفهان

در اصفهان همان رسوم گفته شده صورت می گیرد. علاوه بر این یکی از آداب و رسوم چهارشنبه سوری در اصفهان مورد استقبال قرار می گیرد این است که اگر فردی موقعیت بدشانسی ای را تجربه کرده بود، گوشه یک دستمال یا پارچه را گره می زند و صبر می کند تا اولین نفری که عبور می کند گره را باز کند. این کار نماد این است که چگونه مشکلات و شرایط بد می گذرند و شخص می تواند مشکلات پیچیده خود را حل کند.

آداب چهارشنبه سوری در شیراز

در شیراز مردم بر این باورند که اگر آنها در یک قنات (سیستم آب سنتی) که از قبر سعدی می گذرد، در آستانه چهارشنبه آخر سال حمام کنند در سال آینده دچار بیماری نمی شوند. دختران جوان به حرم شاه چراغ مراجعه می کنند تا برای آینده ای شیرین و یک ازدواج خوب دعا کنند. همچنین از آداب و رسوم چهارشنبه سوری در شیراز خواندن دیوان حافظ هم در شب چهارشنبه سوری مرسوم است. ایرانیان در هر جشن و مراسمی بهانه ای برای مراجعه به اشعار حافظ استفاده می کنند.

آداب چهارشنبه سوری در تبریز

یکی از سنت های جالب در تبریز این است که صبح روز چهارشنبه اعضای خانواده سه بار تا هفت بار از روی چشمه و یا نهری می پرندو آن ها اعتقاد دارند که این کار باعث می شود سالی پر از سلامتی در پیش داشته باشند. همچنین دیگر رسوم مانند پرش از آتش و … هم در این شهر برگزار می شود.

در تبریز همسران آینه، شانه و جارو خریداری می کنند. بعضی از مردم در سال نو معتقدند که آب هم تجدید می شود، بنابراین همه ی پارچ های قدیمی را دور می اندازند و پارچ های نو را با آب تازه پر می کنند. آن را در اتاق های می چرخاند و با آن چای آماده می کنند تا سالی پر رونق داشته باشند.

جشن چهارشنبه سوری با احتیاط و آرامش

علاوه بر این سنت ها، استفاده از مواد محترقه در شب های چهارشنبه سوری باعث می شود صدمات زیادی به افراد مختلف وارد شود. هرساله پلیس و آتش نشانی هشدارهای جدی به خانواده ها می دهند. والدین در این ایام لازم است که مراقب فرزندان خود باشند تا از آسیب های این شب در امان باشند.

همچنین مطلبی که در یک تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است نشان می دهد هنگام گذر در خیابان پایین بودن شیشه می تواند ریسک خطرآفرینی را بیشتر کند. در صورتی که در منطقه ای زندگی می کنید، میزان خطرآفرینی آن زیاد است توصیه می شود که در این شب از خانه خارج نشوید و به روش های مختلف فرزندان خود را در خانه سرگرم نگه دارید.

چهارشنبه سوری کجا برویم؟

اولین نکته اینکه چهارشنبه سوری یکی از آن روزهایی است که بهتر است به خانه مادربزرگ ها بروید و در آنجا در کنار سایر اعضای خانواده آجیل چهارشنبه سوری بخورید و از رسوم گذشته و خاطرات بزرگان لذت ببرید.

همچنین اگر سری به آژانس‌های گردشگری و مسافربری بزنید احتمالا می‌توانید تور‌های مناسبتی را پیدا کنید که برای شب‌های چهارشنبه سوری در نظر گرفته شده اند. شهر‌هایی مانند یزد و مناطقی مانند کویر‌ها که دارای فضا‌های باز برای آتش بازی هستند معمولا مقاصد این تور‌ها هستند و برنامه‌های جالب و سرگرم کننده‌ای در آن‌ها برگزار می‌شود.

اگر ساکن تهران هستید می توانید برای گذران این شب و دیدن آتش بازی ها و فشفشه ها و … به این مناطق بروید.

– پارک های غرب تهران:  پارک نهج البلاغه، کوهسار، دریاچه چیتگر، پارک گفتگو، پارک پرواز، پارک جوانمردان، پارک آبشار تهران، پارک دریاچه شهدای خلیج فارس

– پارک های شمال و شرق تهران: پارک جمشیدیه، پارک قیطریه، پارک ملت، پارک نیاوران، پارک طالقانی، پارک جنگلی لویزان، پارک پلیس، بوستان آب و آتش، بوستان نوروز.

– پارک های جنوب و مرکز تهران: پارک شهر، پارک دانشجو، پارک لاله، پارک ساعی، پارک هنرمندان، پارک المهدی

– اگر ساکن مشهد هستید می توانید به پارک ملت، کوهسنگی، پارک وکیل آباد، طرقبه و یا شاندیز مراجعه کنید.

نبض ما– تهیه و ترجمه:حسین مقدس زاده

منبع

Irandoostan

حسین مقدس زاده