همه چیز درباره جراحی آرتروسکوپی
اگر تا کنون به علت درد زانو به پزشک مراجعه کرده اید و یا اگر در اطرافیان شما کسی با این مشخصات هست احتمالا نام جراحی آرتروسکوپی برای شما آشنا است. جراحی آرتروسکوپی چیست و در چه مواردی از آن استفاده میشود.
نبض ما– آرتروسکوپی یک درمان جراحی است که توسط متخصصین ارتوپدی در موارد مختلفی از آن استفاده می شود. جراحی آرتروسکوپی زانو روشی برای دیدن داخل مفصل است. Arthro به معنای مفصل و scopy به معنی دیدن می باشد. پزشک معالج با دیدن داخل مفصل میتواند مشکلات زانو را تشخیص داده و اقدام به درمان جراحی بعضی از آنها از طریق آرتروسکوپ کند. هر ساله در حدود چهار میلیون نفر در سراسر دنیا جراحی آرتروسکوپی زانو را انجام می دهند.
در گذشته جراحی های مفصل زانو به روش باز انجام میشد، و در خیلی از موارد به آسیب سطح مفصل و محدودیت پس از جراحی منجر می شد. استفاده از آندوسکوپی، تحولی بزرگ در جراحی مفاصل مختلف بدن به وجود آورد.
آرتروسکوپ به عنوان وسیله ای برای تشخیص و درمان بیماریها و اختلالات داخل مفصلی باعث بهبود عملکرد بیماران پس از جراحی می شود و آسیب وارد به مفصل در جراحی را کاهش می دهد. عکس زیر تصویر نشان داده شده از داخل مفصل زانو توسط دوربین کوچک آرتروسکوپی را نشان می دهد. اگر به دلیل درد زانو به پزشک مراجعه کرده اید و یا در اطرافیان شما فردی به زانو درد مبتلا است، احتمالا نام جراحی آرتروسکوپی زانو را شنیده اید.
کاربردها
مشکلاتی که برای درمان آنها می توان از جراحی آرتروسکوپی استفاده کرد:
- ترمیم یا خارج ساختن قسمتی از مینیسکی که دچار پارگی شده است.
- بازسازی لیگامان صلیبی (جلویی) ACL که دچار پارگی شده است.
- خارج ساختن قسمت هایی از غضروف مفصلی که آسیب دیده است.
- خارج ساختن تکه های از غضروف یا استخوان که در مفصل زانو رها هستند و باعث ایجادمشکل شده اند.
- خارج ساختن بافت سینوویالکه ملتهب و بیمار شده است.
چرا نیاز به جراحی آرتروسکوپی دارم
روند تشخیص بیماری های مفصلی معمولا از مراحل خاصی میگذرد. پزشک ابتدا سعی میکند با صحبت با بیمار اطلاعات لازم در مورد مشکلات وی را از او بگیرد. سپس وی را معاینه میکند و بعد از آن از طریق انجام آزمایشات و تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن یا ام آر آی سعی میکند به تشخیص بیماری نزدیک تر شود.
گاهی اوقات بعد از انجام اقدامات ذکر شده تشخیص دقیق بیماری امکانپذیر نیست. در این موارد ممکن است بتوان از طریق ارتروسکوپ و دیدن داخل مفصل تشخیص بیماری را امکانپذیر کرد. با استفاده از آرتروسکوپ میتوان پارگی لیگامان ها را در شانه و زانو درمان کرد. میتوان غضروف آسیب دیده در شانه یا زانو و منیسک آسیب دیده در زانو را ترمیم یا خارج کرد.
ترمیم یا بازسازی رباط صلیبی قدامی در زانو و یا خروج بافت های ملتهب در زانو، شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا با آرتروسکوپ امکانپذیر است. آرتروسکوپ میتواند به خروج استخوان ها یا غضروف های آزاد در شان، زانو، آرنج ، مچ دست و مچ پا کمک کند. به توسط آرتروسکوپ میتوان سندرم کانال کارپ را در ناحیه مچ دست درمان کرد. گرچه میتوان رون هر مفصلی را با آرتروسکوپ دید ولی انجام جراحی آرتروسکوپی در شش مفصل بیشتر انجام میشود که عبارتند از زانو، شانه، آرنج، مفصل ران، مچ دست و مچ پا.
روش جراحی آرتروسکوپی
اصلی ترین قسمت یک آرتروسکوپ، لوله فلزی توخالی به قطر تقریبی یک نی (نی هایی که برای نوشیدن مایعات از آنها استفاده می شود) است. در یک سمت این لوله فلزی، یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد.
پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری در بدن، این لوله را وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور منتقل می شود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل مفصل را ببیند. یک منبع نور پرقدرت نور از طریق همان لوله، نور کافی را برای دیدن داخل مفصل در اختیار پزشک می گذارد. پزشک شکاف دیگری روی مفصل ایجاد می کند، تا از طریق آن بتواند مقداری مایعات را به داخل مفصل هدایت کند.
پزشک دو هدف از این اقدام دارد، دلیل اول خارج شدن مایع کدر داخل مفصل و جایگزینی یک مایع شفاف و زلال است تا داخل مفصل بهتر دیده شود و دلیل دیگر افزایش حجم داخل مفصل است تا بدین ترتیب اجزای مفصل بیشتر از هم فاصله گرفته و بهتر دیده شوند و فضا برای حرکت کردن آرتروسکوپ در مفصل نیز مهیا شود. پزشک ارتوپد می تواند بسیاری از قسمت های داخل مفصل را از طریق آرتروسکوپ ببیند و مشکلات آن را تشخیص دهد.
پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در مفصل، ابزارهای جراحی را به داخل آن بفرستد و از طریق آنها اقدام به درمان مشکلات مفصل کند. بعضی از این وسایل مانند چاقو برای بریدن به کار برده می شوند. با بعضی دیگر که یک سر چرخنده دارد، می توان قسمت هایی از بافت های داخل مفصل را تراشید. می توان از لیزر هم در هنگام عمل جراحی آرتروسکوپی استفاده کرد.
اغلب درمان با جراحی آرتروسکوپی به صورت یک جراحی سرپایی است. یعنی بیمار مدت کوتاهی، معمولا چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از آرتروسکوپی می تواند، همان روز از بیمارستان مرخص شود.
قبل از شروع عمل، بیمار باید حداقل مدت هشت ساعت معده ی خود را خالی نگهدارد (چیزی نخورد و نیاشامد). زمان انجام جراحی آرتروسکوپی ممکن است در حدود نیم تا یک ساعت به طول بیانجامد.
اگر بیمار در هنگام جراحی، کاملا بیهوش نشده باشد، می تواند از طریق مانیتور شاهد جراحی آرتروسکوپی باشید. در پایان جراحی، وسایل خارج می شوند و شکاف های پوستی بخیه و پانسمان می شوند.
مراحل درمان با آرتروسکوپ
معمولا درمان آرتروسکوپی بصورت یک جراحی سرپایی است. به این منظور که بیمار مدت کوتاهی معمولا چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از جراحی آرتروسکوپی میتواند در همان روز از بیمارستان مرخص شود. مانند هر عمل جراحی دیگر بیمار باید به توسط متخصص بیهوشی تحت بیهوشی عمومی یا بیحس کمری یا بندرت بیحسی محلی قرار بگیرد. پس باید قبل از شروع عمل، بیمار حداقل بمدت هشت ساعت چیزی نخورده و نیاشامیده باشد. کل جراحی آرتروسکوپی ممکن است چیزی حدود نیم تا یک ساعت وقت ببرد. مواردی که میتوان از آرتروسکوپ در درمان آنها استفاده کرد عبارتند از :
- ترمیم یا خارج کردن قسمتی از منیسک پاره شده
- بازسازی لیگامان صلیبی جلویی ACL که پاره شده است.
- خارج کردن قسمت هایی از غضروف مفصلی که آسیب دیده است.
- خارج کردن تکه های غضروف یا استخوان که در درون مفصل زانو رها هستند.
- خارج کردن بافت سینوویال Synovial tissue که ملتهب و بیمار شده است.
سن مناسب برای جراحی زانو
در افراد بالای ۶۰ سال، انجام جراحی مفصل زانو محدودیت ندارد اما وزن بالا روی مفصل مصنوعی اثر مخرب دارد و انجام این عمل برای بیماران مبتلا به فشار خون یا دیابت خطرناک است. این عمل برای افراد چاق توصیه نمی شود، چرا که وزن بالا علاوه بر اینکه باعث تخریب مفصل میشود به همان صورت نیز بر روی مفصل مصنوعی اثر مخرب دارد، همچنین افراد چاقی که به بیماری‌هایی مانند فشار خون یا دیابت مبتلا هستند، خطر دارد.
بازپروری بعد از انجام جراحی آرتروسکوپی زانو چگونه است
بهبودی بعد از جراحی آرتروسکوپی بسیار سریعتر و راحتتر از دیگر جراحی های متداول است با این حال باید مراقبت هایی را بعد از جراحی رعایت کرد.
- باید زانو را تا چند روز بعد از جراحی بالاتر از سطح قلب قرار داد پس بیمار باید دراز کشیده و اندام تحتانی را بالا نگه دارد.
- استفاده از یخ برای سرد کردن زانو میتواند مفید باشد.
- اطراف زانو پانسمان شده است و پزشک زمان تعویض پانسمان و اینکه بیمار چه موقع میتواند دوش بگیرد را تعیین میکند. بعد از چند روز پزشک ارتوپد بیمار را مجدداً ویزیت کرده و زانو را معاینه میکند.
- بیماران اغلب بعد از آرتروسکوپی باید تا مدتی از عصای زیر بغل استفاده کنند. مدت و نحوه استفاده را پزشک معالج تعیین می کند.
- زمان استفاده از اتومبیل و رانندگی را هم پزشک معالج با در نظر گرفتن متغییر هایی مثل نوع بیماری زانو، شدت درد بیمار، نوع داروهای استفاده شده به توسط بیمار، توانایی بیمار در کنترل زانو و اینکه اتومبیل از دنده اتوماتیک استفاده میکند یا خیر تعیین میکند. معمولا بیماران میتوانند بعد از یک تا سه هفته رانندگی کنند. از داروهایی برای کاهش درد بعد از عمل استفاده میشود و ممکن است داروهایی برای کاهش احتمال لخته شدن خون برای بیمار تجویز شود.
- یکی از مهمترین قسمت های بازپروری بعد از آرتروسکوپی تقویت عضلات اطراف زانو و بدست آوردن دامنه حرکات زانو است که با انجام نرمش های بخصوصی باید زیر نظر فیزیوتراپ انجام شود.
عوارض احتمالی پس از جراحی آرتروسکوپی زانو چیست
آتروسکوپی مانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است با عوارضی همراه باشد مثل عفونت یا لخته شدن خون در ساق یا جمع شدن خون در زانو.
در صورت بروز علائم زیر باید بیمار به پزشک معالج مراجعه کند : تب، لرز، قرمزی یا گرمای دائم در اطراف زانو، افزایش شدت درد زانو، تورم زیاد زانو و ایجاد درد یا تورم در عضلات پشت ساق.
