علائم کمبود ویتامین D و درمان آن

زمانی که افراد به طور منظم تحت تابش نور خورشید قرار بگیرند، کمبود ویتامین D به ندرت پیش خواهد آمد در حالیکه امروزه بیشتر کار ها در فضاهای بسته انجام می شود که افراد به ندرت تحت تابش خورشید قرار می گیرند.

نبض ما- مطالعات اخیر نشان می دهد که درصد قابل توجهی از جمعیت جهان را دچار کمبود ویتامین D هستند. ویتامین D محلول در چربی است و در زمان تابش خورشید مواد شیمیایی موجود در پوست شما فرمی از ویتامین D تولید می کنند که سپس به ویتامین D فعال تبدیل می شود.

بر خلاف نامی که ویتامین D دارد، این ماده یک پرو هورمون در نظر گرفته می شود و ویتامین نیست. ویتامین ها مواد مغذی هستند که بوسیله ی بدن ساخته نشده و بنابراین باید از طریق مواد غذایی این ویتامین را جذب کرد. اگرچه ویتامین D را می توان طبق فرایند سنتز بوسیله تابش خورشید به بدن جذب نمود.

تخمین زده شده است که قرار گرفتن پوست بدن بدون پوشش در معرض نور خورشید بمدت ۵ الی ۱۰ دقیقه ۲ الی ۳ بار در هفته مقدار کافی از ویتامین D را تولید کرده و جذب بدن می شود. ویتامین D به راحتی شکسته می شود، بدین معنی که ذخایر ویتامین D بویژه در فصل زمستان کاهش می یابد.

کمبود ویتامین D

اگر چه بدن شما قادر است تا ویتامین D تولید کند، دلایل زیادی برای این کمبود وجود دارد. برای مثال در پوست های تیره رنگ استفاده از کرم های ضد آفتاب توانایی جذب تابش فرابنفش خورشید مورد نیاز برای تولید ویتامین D را در بدن کاهش می دهد.

یک کرم ضد آفتاب با   S.P.F 30 می تواند توانایی بدن برای سنتز ویتامینD  تا ۹۴ درصد کاهش دهد. برای شروع تولید ویتامین D پوست شما باید مستقیما تحت تابش خورشید قرار گرفته و پوششی نداشته باشد.

افرادی که در عرض جغرافیای شمالی و مناطقی که آلودگی زیادی دارند زندگی می کنند و یا شب کار بوده و در طی روز در خانه می مانند و یا در سرتاسر شبانه روز در خانه هستند، ویتامین D بیشتری از منابع غذایی باید جذب کنند.

نوزادانی که تنها از شیر مادر تغذیه می کنند نیاز به مکمل ویتامین D دارند بویژه اگر آن ها پوست تیره داشته و یا تحت تابش حداقلی خورشید قرار بگیرند.

موسسه ی آمریکا اطفال پیشنهاد می کند که تمامی نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند ۴۰۰ واحد ویتامین D خوراکی بصورت روزانه دریافت می کنند، که این مقدار در قطره هایی که ویژه ی کودکان ساخته شده است وجود دارد.

اگرچه می توان از مکمل های ویتامین D استفاده کرد، اما بهترین روش دریافت ویتامین ها و مواد معدنی از منابع طبیعی ممکن است.

علائم کمبود ویتامین D

علائم کمبود ویتامین D عبارتند از:

• به راحتی سرما خوردن و عفونت کردن
• خستگی و کوفتگی بدن
• استخوان درد و کمر درد
• افسردگی
• بهبود کند زخم
• ریزش مو
• درد عضلانی

اگر کمبود ویتامین D برای مدت طولانی ادامه یابد می تواند منجربه موارد زیر شود:

• چاقی
• دیابت
• فشار خون
• افسردگی
• فیبرومیالژیا
• سندرم خستگی و کوفتگی مزمن
• پوکی استخوان
• بیماری های اعصاب نظیر آلزایمر

کمبود ویتامین D ممکن است به پیشرفت بعضی سرطان های خاص نظیر سرطان سینه، پروستات و سرطان کولون کمک کند.

منابع غذایی ویتامین D

نور خورشید معمول ترین و پر بازده ترین منبع ویتامین D است. منابع غذایی غنی از ویتامین D، روغن ماهی و ماهی های چرب است. در این قسمت لیستی از مواد غذایی که حاوی مقدار بالایی ویتامین D است را برای شما تدارک دیده ایم.

• روغن جگر ماهی
• شاه ماهی تازه و خام
• اره ماهی پخته شده
• قارچ مرغ چوب
• ماهی سالمون، پخته شده
• ماهی ساردین، کنسرو شده
• شیر غنی شده
• تن، کنسرو شده در آب
• تخم مرغ

دلایل کمبود ویتامین D

دلایل اصلی کمبود ویتامین D عبارتند از:

– منابع تغذیه ای فقیر نظیر گیاه خواری، حساسیت به لاکتوز و آلرژی شیر، گیاه خواری

– جذب ضعیف، سندرم جذب نابهنجار مواد خوراکی در دستگاه گوارشی نظیر اسهال چرب و یرقان انسدادی

– افزایش نیاز به ویتامین D در نوجوانی

– افزایش دفع

– کمبود مصرف غذا در طولانی مدت

– تابش ضعیف خورشید

– عدم تبدیل هیدروکسی ۲۵ کلکلسیفرول(ویتامین D۳) به دی هیدروکسی ۱٫۲۵ دی هیدروکسی کلکلسیفرول کبد

– بیماری کبد و کلیه که با فعال سازی ویتامین D تداخل می کند و جذب کلسیم فسفات

عوارض کمبود ویتامین D

نرمی و پوکی استخوان بیماری های اولیه و مرسومی است که بر اثر کمبود ویتامین D رخ می دهد.

نرمی استخوان

نرمی استخوان معمولا به علت نارسایی مواد معدنی به استخوان ها روی می دهد و در نهایت باعث تغییر شکل استخوان می شود. این بیماری معمولا در کودکانی که تغذیه ی مناسبی ندارند روی می دهد و بیشتر در سنین ۳ تا ۱۸ ماهگی دیده می شود. علائم ظاهری کمبود ویتامین D در کودکان معمولا قبل از علائم استخوانی روی می دهد.

• بی حالی
• تحریک پذیری
• نارسای رشد
• تشنج هیپوکلسمی
• علائم تنفسمی مداوم

دلایل نرمی استخوان در کودکان

– استفاده از کرم های ضد آفتاب

– کمبود فعالیت های خارج از خانه و یا بازی با دیگر کودکان و برنامه های مهد کودک

پوکی استخوان

این بیماری بر اثر کمبود ویتامین D در بزرگسالان روی می دهد. این بیماری همراه با ضعف عضلانی و درد استخوانی است و معمولا در اوایل بیماری علائم نامحسوسی دارد. این بیماری به علت کمبود مواد معدنی و ویتامین ها نظیر کلسیم و فسفات روی می دهد.

علائم بالینی کمبود ویتامین D

– کاهش جذب کلسیم از روده، تقریبا ۳۵ درصد جذب کلسیم به ۱۵ درصد کاهش می یابد.

– به علت کمبود ویتامین D ترشح PTH افزایش می یابد.

– کاهش کلسیم استخوانی و در نتیجه ی آن کاهش جرم استخوانی و در نهایت منجربه افزایش ریسک شکستگی استخوان می شود.

– نرمی و پوکی استخوان

– عملکرد غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن

– کاهش استخوان به علت ترشحات بالای غدد پارا تیروئید که باعث تخلیه کلسیم از بافت استخوانی می شود.

ویتامین D و بارداری

نقش ویتامین D بر روی بارداری هنوز جای بحث و تحقیق دارد و این موضوع را به یکی از موضوعات داغ تحقیقاتی تبدیل کرده است. تحقیقات انجام شده بر روی ویتامین D و تاثیرات آن بر روی بارداری در مراحل اولیه است. کمبود ویتامین D در زنان باردار تاثیرات منفی بر روی رشد جنین می گذارد.

مقدار مناسب ویتامین D در دوران بارداری برای تنظیم رشد مناسب مادر و فرزند افزایش می یابد. رشد جنین و استخوان سازی جنین به ویتامین D وابسته است به همین علت است که در دوران بارداری حد مناسب ویتامین D به ۴ الی ۵ برابر قبل می رسد.

جنین تا زمانی که در رحم مادر قرار دارد نیاز خود را به ویتامین D از مادر دریافت می کند. شواهدی موجود است که کمبود ویتامین D تاثیرات منفی بر روی جنین و مادر می گذارد. این تاثیرات عبارتند از:

• اسکلت بندی ضعیف نوزاد
• مشکلات اسکلتی طولانی مدت کودک
• کمبود وزن کودک به هنگام تولد
• تاثیرات منفی بر روی سیستم ایمنی بدن

تاثیر کمبود ویتامین D بر روی ریزش مو

اگرچه ریزش کمتر از ۱۰۰ عدد تار مو از سر طبیعی است، اما ممکن است ریزش بیشتر از این مقدار علت جدی داشته باشد. ویتامین D ماده غذایی مهمی است که در زمان کمبود آن می تواند منجر به مشکلات سلامتی زیادی شود. در میان این مشکلات ریزش مو هم وجود دارد.

ریزش مو امری طبیعی است. اما بعضی بیماری های خاص نظیر دیابت، مشکلات تیروئیدی و لوپوس می تواند ریزش مو را شدیدتر کند.

عوامل دیگری وجود دارد که می توانند در ریزش مو نقش داشته باشند، نظیر دارو ها، استرس، تغذیه ی نامناسب، ژنتیک و رژیم غذایی کم پروتئین. طبق موسسه درماتولوژی آمریکا مرسوم ترین علت ریزش مو وراثتی است که ۸۰ میلیون نفر از جمعیت آمریکا دچار این مشکل هستند.

تلوژن افلوویوم ریزش مویی است که بسیار شدید است، تقریبا روزانه بین ۱۰۰ الی ۲۰۰ تار مو. در میان دلایل ممکن این نوع ریزش مو، طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۱ به چاپ رسیده بود کمبود ویتامین D هم موجود است.

طبق یکی از تحقیقات انجام شده ای که در مجله ی فارماکولوژی و فیزیولوژی پوست در سال ۲۰۱۳ به چاپ رسیده بود رابطه ی بین سطح سرمی ویتامین D و فریتین (پروتئینی که در سلول ها یافت شده و اجازه ی ذخیره سازی آهن را به سلول می دهد) در ریزش موی شدید را بررسی کرد.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که فریتین پایین و ویتامین D پایین هم در ریزش مردانه و هم در ریزش زنانه تاثیر گذار است. این مطالعه مکمل ها را به عنوان درمان ریزش مو معرفی می کند.

ویتامین D فواید زیادی برای بدن دارد.

آیا از فواید ویتامین D آگاهید؟

مکمل ویتامین D

ریزش مو پدیده ای است که تا به حال بطور کامل بررسی و درک نشده است. درحالیکه کمبود ویتامین D همراه با برخی انواع ریزش مو در تحقیقات انجام شده، دیده شده است. این رابطه، ارتباط علت و معلولی مستقیمی را اثبات نمی کند.

برای افرادی که بطور منظم در معرض تابش خورشید قرار نمی گیرند و از ویتامین D کافی در رژیم غذایی خود بهره نمی برند، می توانند از مکمل های ویتامین D بهره ببرند. همیشه طبق دستور پزشک از دارو ها و مکمل ها استفاده کنید.

عوارض بیش از حد استفاده از ویتامین D

مصرف بیش از اندازه ی مکمل های ویتامین D می تواند باعث عوارض زیر شود:

• تهوع
• استفراغ
• کاهش اشتها
• یبوست
• ضعف
• ضربان قلب نامنظم
• آشفتگی

نبض ما- ترجمه: محمد مهدی مغازه ای

منبع:

www.medicalnewstoday.com