علل ابتلا به بیماری خود ایمنی چیست؟

بیماری خود ایمنی (autoimmune) هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز می کند. برای آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.

بیماری خود ایمنی چیست

بیماری خود ایمنی بیماری است که توسط سیستم ایمنی بدن گسترش می یابد. زمانی که این سیستم در حال مبارزه با انواع بیماری هاست گاهی سلول های سالم بدن را به عنوان غریبه و عامل خارجی تشخیص داده و در نتیجه شروع به حمله  به آن ها می کند بسته به نوع آن سلول یک بیماری خود ایمنی می تواند بر روی انواع بافت های بدن تاثیر بگذارد و نیز سبب رشد غیر طبیعی و تغییر در عملکرد آن بافت گردد. حدود ۸۰ نوع از این بیماری وجود دارد.

خیلی از آنها دارای علائمی مشابه می باشند که این مسئله تشخیص را مشکل می سازد. همچنین ممکن است در یک زمان چند نوع از بیماری خود ایمنی در بدن ظاهر شود. از شناخته‌شده‌ترین انواع بیماری‌ خود ایمنی می‌توان به آرتریت روماتوئید (ورم مفاصل)، لوپوس، ام‌اس، کولیت اولسروز (بیماری‌ای که در آن جدار داخلی روده بزرگ دچار التهاب می‌شود)، دیابت نوع یک، گریوز (نوعی پرکاری تیروئید) و روماتیسم قلبی اشاره کرد.

بیماری‌های  خودایمنی زنان را بیشتر از مردان گرفتار می‌کنند و در برخی از خانواده‌ها شایع‌تر هستند (بنابراین دارای زمینه ارثی هستند). علائم این بیماری‌ها رفت و برگشت دارد، ممکن است بیمار مدتی هیچ علامتی نداشته باشد و بعد حمله شدید و ناگهانی بیماری رخ دهد که به آن “شعله‌ورشدن” (flare-up) بیماری می‌گویند.

علت بیماری خود ایمنی از ژنتیک تا استرس

بهترین دلیلی که می‌‌توان برای اثبات وجود زمینه ژنتیک در بروز بیماری‌های خودایمنی عنوان کرد، افزایش شیوع بیماری در دوقلوهای یک تخمکی دو تخمکی و اعضای یک خانواده است.

عوامل محیطی موثر در بروز بیماری‌های خودایمنی بسیار متنوع هستند و هر عاملی از فیزیکی گرفته تا روحی که برای بدن استرس ایجاد کند زمینه‌ساز بروز این بیماری‌ها خواهد بود. البته برخی حوادث فیزیکی، عفونت‌های ویروسی و نیز مصرف برخی داروها می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری خود ایمنی شود. در واقع، بعضی عفونت‌های باکتریایی مثل عفونت‌های استرپتوکوکی هم می‌توانند باعث بروز بیماری خود ایمنی شوند.

درمان بیماری خود ایمنی

بیماری های خود ایمنی بیماری های مزمن هستند که تا کنون هیچ درمانی ندارند. درمان این وضعیت شامل تلاش برای کنترل روند بیماری و کاهش علائم، به خصوص درهنگام اوج علائم است. در زیر یک لیست از چیزهایی که شما می توانید برای کاهش علائم یک بیماری خود ایمنی رعایت کنید اشاره می شود :

• داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم
• به طور منظم فعالیت بدنی داشته باشید.
• استراحت کافی
• مکمل های ویتامین
• کاهش استرس
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید محدود
• جلوگیری از هر گونه محرک شناخته شده

مداخلات پزشکی عبارتند از:

• درمان جایگزینی هورمون، در صورت لزوم
• انتقال خون، خون را تحت تاثیر قرار می دهند.
• داروهای ضد تورمی اگر مفاصل را تحت تاثیر قرار داده باشد.
• داروهای ضد درد
• دارو های سرکوب کننده ایمنی
• درمان های فیزیکی

چند نمونه مهم از انواع بیماری خود ایمنی

از میان بیماری ها امروزه بیماری های مهمی در گروه بیماری خود ایمنی قرار می گیرد.

– مولتی پل اسکلروزیس یا ام اس که در اثر حمله سلول های ایمنی به غلاف سلول های عصبی بدن ایجاد می شود و در سال های اخیر بسیار شایع شده است؛ از معروف ترین این بیماری هاست.

– بیماری «هاشیموتو» که عامل کم کاری تیروئید است نیز در اثر حمله سلول های ایمنی به سلول های تیروئید ایجاد می شود و امروزه درصد زیادی از افراد، بخصوص زنان را مبتلا ساخته و عامل اصلی کم کاری تیروئید است.

– بیماری کرون که در غرب یکی از عوامل اصلی التهاب روده هاست و موجب اسهال و درد مزمن شکم می شود نیز از همین دسته بیماری هاست.

– بیماری «روماتیسم مفصلی» که التهاب مفاصل است نیز در اثر حمله سلول های ایمنی به سلول های مفصل رخ می دهد.

– عامل «دیابت تیپ یک» که در کودکان و نوجوانان رخ می دهد، تخریب سلول های پانکراس است. این سلول ها نیز مورد تهاجم سلول های ایمنی خودمان قرار می گیرد و آنها هستند که این بیماری مهلک را ایجاد می کنند. درباره تمام این بیماری ها می توان آنتی بادی ها را اندازه گرفت و سطح بالای این مواد در خون گواه خودایمنی بودن این بیماری هاست.

در چند سال اخیر مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است و اکنون ما می دانیم وقتی برخی از سلول های دفاعی بدن در دوران زندگی با مهاجمان خارجی برخورد نکنند و به اصطلاح فرد در محیط سالم و استریل از نظر مهاجمان خارجی مثل میکروب ها و انگل ها به سر ببرد، این سلول ها فعال می شوند و به خود بدن صدمه می زنند.

گواه این موضوع این است که تمام بیماری های برشمرده شده در کشورهای غربی و پیشرفته که عاری از آلودگی های انگلی و میکروبی هستند، شایع تر است و اکنون اندک اندک شاهد فوران این گروه بیماری ها در کشورهای دیگر مثل ایران هستیم. اکنون این پرسش پیش می آید آیا فرار از مهاجمان خارجی یعنی میکروب ها و انگل ها و زندگی مکانیزه، استریل و عاری از هر گونه میکروب و انگلی اشتباه بوده است؟

فراموش نکنید که شما تنها نیستید

ابتلا به لوپوس و یا انسداد رگ ها توسط پلاکت های خونی برای بیمار و همچنین برای خانواده او آسان نیست.

برای اینکه امکان دوام آوردن در این شرایط فراهم شود، لازم است که بیماری از طریق چند روش مختلف مورد درمان قرار بگیرد. بیمار علاوه بر درمان پزشکی، به همراهی و حمایت روانشناسی و اجتماعی نیز نیاز دارد. او باید بداند که در این شرایط تنها نیست.

امروزه سازمان ها و انجمن های متعددی در زمینه حمایت از بیماران خودایمنی فعالیت می کنند. در واقع وجود گروه های حمایتی و سازمان ها در حمایت از این بیماران کاملاً ضروری بوده و کمک می کنند تا این بیماران بهتر درک شوند.

شما در این گروه ها و سازمان ها افق های جدیدی را کشف خواهید کرد و با افرادی شبیه خودتان آشنا خواهید شد. شما همچنین در جریان پیشرفت های علمی درباره این بیماری ها قرار خواهید گرفت.

باید بگوییم که حتی اگر بیماری خودایمنی شما را به سمت نوع متفاوتی از زندگی سوق داده و نیازتان را برای درمان، توجه و مبارزه برای داشتن زندگی با کیفیت تر افزایش دهد، با این حال فراموش نکنید که در این راه تنها نیستید. دانشمندان تلاش های روزانه خود را برای درمان این بیماری ها و ارائه روش های بهبودی بهتر ادامه می دهند.

نبض ما– گردآوری