مضرات و فواید رژیم گیاهخواری چیست؟

َافراد بیشتر و بیشتری در حال روی آوردن به رژیم گیاهخواری هستند. اما بدن انسان چگونه به حذف فراورده های حیوانی از رژیم خود پاسخ می شود؟ حال ببینیم چگونه رژیم گیاهخواری در اولین سال روی بدنتان تأثیر می گذارد؟

نبض ما– رژیم گیاهخواری یک رژیم بر پایه گیاه است که گوشت و لبنیات را کنار می گذارد. از سال 2008، تنها در انگلستان افزایش 350 درصدی در تعداد افراد گیاهخوار گزارش شده است. این انگیزه ریشه های گوناگونی از جمله حفظ حقوق حیوانات، نگرانی درمورد محیط زیست و دلایل مذهبی دارد.

بسیاری از مردم به دنبال رژیمی سالم تر هستند. تحقیقات نشان می دهد که گیاهخواری در صورتی که به طور مناسبی برنامه ریزی شود، دارای فوایدی برای سلامتی است. در افرادی که بیشتر عمر خود از رژیم های غنی از گوشت و لبنیات استفاده کرده اند، شروع رژیم گیاهخواری، منجر به تغییرات اساسی در بدنشان می شود.

چند هفته اول

اولین چیز که در فردی که رژیم گیاهخواری را آغاز کرده جلب توجه می کند، افزایش انرژی به دلیل حذف گوشت فراوری شده موجود در بسیاری از رژیم های همه چیز خوار و مصرف میوه، سبزی و مواد مغذی است. این غذاها سبب افزایش سطوح ویتامین، مواد معدنی و فیبر می شود. پیشاپیش فکر کردن به وعده های غذایی و میان وعده ها بجای تکیه بر غذاهای آماده، به حفظ پیوستگی سطح انرژی کمک می کند.

با گذشت زمان، بدون مصرف کردن فراورده های حیوانی، عملکرد روده بزرگ یا منظم تر و با الگوی سالم تر می شود، یا با افزایش نفخ و باد و حرکات شل روده همراه می گردد. این امر به علت وجود محتوای بیشتر فیبر در رژیم گیاهی و افزایش همزمان کربوهیدرات هایی است که در روده تخمیر شده و سبب بروز سندرم روده تحریک پذیر می شود.

این حالت بسته به اینکه رژیم گیاهی متشکل از غذاهای فراوری شده و کربوهیدرات های اصلاح شده باشد یا با برنامه ریزی مناسب و متعادل پیش رود، در نهایت تسکین می یابد و منجر به تغییرات مثبتی در تنوع باکتری های موجود در روده بزرگ می شود.

هنوز ثابت نشده است، ولی دانشمندان معتقدند که همانگونه که اکوسیستم، در نتیجه پیشرفت انواع مختلف گونه ها، قوی تر می شود، تنوع بالای گونه های باکتریایی روده هم برای کل بدن مفید خواهد بود.

سه تا شش ماه بعد

با گذشت چند ماه از رژیم گیاهخواری ، بعضی افراد متوجه می شوند که افزایش مصرف میوه و سبزی و کاهش مصرف غذاهای فراوری شده سبب برطرف شدن آکنه می شود. هر چند تا این زمان، ذخیره ویتامین دی کاهش می یابد، چرا که منبع تأمین آن در رژیم غذایی ما، گوشت، ماهی و لبنیات است و این کمبود خیلی دیر  خود را نشان می دهد.

اهمیت ویتامین دی خوب درک نشده، ولی این ویتامین برای حفظ سلامتی استخوان، دندان و عضلات لازم بوده و کمبود آن با سرطان، بیماری های قلبی، میگرن و افسردگی در ارتباط است.

ذخایر ویتامین دی تنها دو ماه در بدن باقی می ماند. مدت باقی ماندن ذخایر این ویتامین به زمانی از سال بستگی دارد که تصمیم به گیاهخواری می گیرید، چون بدن از نور خورشید برای ساخت ویتامین دی استفاده می کند. به خصوص در ماه های زمستان، از مقدار کافی از غذاهای تقویت شده یا مکمل این ویتامین استفاده کنید.

فواید رژیم گیاهخواری

یک رژیم گیاهخواری متعادل که حاوی مقادیر کم نمک و غذاهای فراوری شده است، پس از چند ماه، یکی از فواید رژیم گیاهخواری ،  اثرات مثبت روی سلامت قلب و عروق می گذارد و از بیماری های قلبی و سکته مغزی جلوگیری کرده و خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.

به دلیل کاهش مصرف مواد مغذی مانند آهن، روی و کلسیم در رژیم گیاهخواری ، بدن این مواد را به نحو بهتری از روده ها جذب می کند. این سازگاری احتمالا برای جلوگیری از کمبود این مواد در بعضی از افراد، کفایت می کند. در سایر افراد استفاده از مکمل ها، این کمبود را جبران می کند.

از 6 ماه تا چند سال بعد

پس از یکسال بعد از آغاز رژیم گیاهخواری ، ذخایر ویتامین ب12 خالی می شوند. این ویتامین یک ماده مغذی ضروری برای عملکرد سالم سلول های خونی و عصبی است و تنها در فراورده های حیوانی یافت می شود. علائم کمبود ویتامین ب12 شامل کم آوردن نفس، خستگی، کاهش حافظه و احساس سوزش در دست ها و پاهاست.

می توان به سادگی با مصرف سه قسمت در روز از غذاهای تقویت شده با این ویتامین یا استفاده از مکمل، از کمبود ب12 جلوگیری کرد. مدیریت کردن کمبود این ویتامین مهم است، چراکه هرگونه کمبودی منجر به خنثی کردن فواید رژیم گیاهخواری به نفع بیماری های قلبی، سکته مغزی و آسیب دائمی به مغز و اعصاب می شود.

مضرات رژیم گیاهخواری

چند سال پس از آغاز رژیم گیاهخواری، استخوان ها نیز تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. اسکلت بدن ما ذخیره ای از مواد معدنی است و تا 30 سالگی می توانیم با رژیم غذایی، به استخوان هایمان، مواد معدنی اضافه کنیم. اما پس از 30 سالگی، استخوان هایمان دیگر قادر به جذب مواد معدنی نیستند و بنابراین دریافت مقدار کافی کلسیم در سنین جوانی، حیاتی است.

پس از سن 30 سالگی، بدنمان کلسیم را به منظور استفاده در بدن، از اسکلت برداشت کرده و اگر با رژیم غذایی، کلسیم را در خون جایگزین نکنیم، استخوان هایمان این کمبود را جبران خواهند کرد و در نتیجه شکننده خواهند شد.

برای جلوگیری از یکی از مضرات رژیم گیاهخواری، سبزیجات غنی از کلسیم مانند کلم پیچ و بروکلی می توانند از استخوان ها محافظت کنند، مصرف کنیم. بسیاری از گیاهخواران نیازهای کلسیم خود را تأمین نمی کنند و از این رو، احتمال افزایش 30 درصدی شکستگی در میان گیاهخواران صرف در مقایسه با سایر گیاهخواران و همه چیز خواران وجود دارد.

جذب کلسیم های گیاهی سخت تر است و بنابراین، مصرف مکمل یا مقدار کافی از غذاهای تقویت شده با این ماده، توصیه می شود.

تعادل در رژیم گیاهخواری، کلیدی است. رژیم های گیاهخواری متعادل دارای فواید زیادی برای سلامتی هستند. اگر این رژیم را به دقت مدیریت نکنیم، بسیاری از این فواید به خاطر کمبودها، خنثی می شوند.

سوپرمارکت ها و فروشگاه های مواد غذایی، کار را راحت تر از قبل کرده اند تا از یک رژیم گیاهخواری متنوع و جذاب لذت برده و اشتهایمان برای گوشت، کاهش یابد. با آمادگی مناسب برای رژیم گیاهخواری، این رژیم می تواند برای سلامتی انسان مفید باشد.