علل ابتلا به بیماری کتوز و نشانه های آن

زمانی که فشار خون مان پایین است یا زمانی که انرژی لازم برای کوچک ترین کارها را نداریم بدن مان به سراغ چربی ها می رود این امر سبب بیماری کتوز (کتوزیس) می شود.

نبض ما– کتوز یک فرآیند متابولیک طبیعی است. هنگامی که بدن به اندازه کافی برای انرژی مورد نیاز خود، گلوکز ندارد، به جای آن چربی های ذخیره شده را می سوزاند. همین موضوع باعث ایجاد اسیدهایی به نام کتوز در بدن می شود یعنی بیماری کتوز ایجاد می شود. بعضی افراد رژیم کتوز را برای کاهش وزن و رژیم کم کربوهیدرات، پیگیری می کنند.

هدف از این رژیم غذایی این است که سعی کنید به جای کربوهیدرات، چربی های ناخواسته را با سوزاندن چربی های موجود در بدن به انرژی تبدیل کنید. ماده اسیدی کتوز معمولا در بیماران مبتلا به دیابت هم، دیده می شود، زیرا این فرآیند زمانی رخ می دهد که بدن انسولین کافی ندارد و به درستی از انسولین استفاده نمی کند.

مشکلات مربوط به سطوح شدید بیماری کتوز در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 در مقایسه با بیماران دیابتی نوع 2 بیشتر است.

حالت کتوز زمانی اتفاق می افتد که بدن دسترسی کافی به منبع سوخت اولیه آن، یعنی گلوکز ندارد. کتوز، توصیف شرایطی است که ذخیره های چربی برای تولید انرژی شکسته می شوند و به دنبال آن، کتون ها را که نوعی اسیدیته هستند، تولید می کند. با افزایش سطح کتون، اسیدیته خون هم افزایش پیدا کرده و منجر به وضعیت کتواسیدوز می شود که یک وضعیت جدی است و می تواند کشنده باشد.

تسلط بر رژیم غذایی یعنی رژیمی سالم که مانع افزایش یا کاهش میزان چربی و قند نشود در این صورت بیماری کتوز شکل نمی گیرد

افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر در معرض خطر کتواسیدوز قرار دارند. بعضی از افراد از یک رژیم غذایی کتوژنیک (کم کربوهیدرات) استفاده می کنند که سعی می کنند وزن خود را با فشار آوردن بدن برای سوزاندن چربی، کاهش دهند.

سلول های بدن از گلوکز به عنوان شکل اولیه انرژی استفاده می کنند. گلوکز به طور معمول از کربوهیدراتهای رژیمی مشتق شده است، از جمله:  قند ها، میوه ها، شیر یا ماست،مواد غذایی نشاسته ای مانند نان و ماکارونی. بدن، این مواد را به قندهای ساده تجزیه کرده و می شکند.

گلوکز می تواند در کبد و ماهیچه ها برای سوخت و ساز، به عنوان گلیکوژن ذخیره شود. اگر گلوکز کافی برای پاسخگویی به نیازهای انرژی وجود نداشته باشد،به این ترتیب، بدن به یک استراتژی جایگزین برای پاسخگویی به آن، نیاز دارد. در این زمان، بدن شروع به شکستن ذخیره های چربی برای تولید گلوکز از تری گلیسیرید می کند. تولید کتوزها محصول جانبی این روند هستند.

کتوزها به عنوان اسیدهای تشکیل دهنده خون هستند و در ادرار در مقادیر کم از بین می روند. زمانی که رژیم کاهش وزن شدید گرفته شده و چربی به جای کربوهیدرات و موادغذایی دیگر می سوزد، ممکن است سطح کتوزها بسیار بالا رفته و بدن را مسموم کند. با بروز بیماری کتوزیس که وضعیت متابولیک را توصیف می کند، مشکلات زیادی برای فرد ایجاد می شود.

رژیم کتوژنیک

برخی از افراد برای از دست دادن وزن، از رژیم کتوژنیک استفاده می کنند. با توجه به این واقعیت که کتوز باعث تخریب چربی های ذخیره شده در بدن می شود، هدف برخی از رژیم های غذایی، ایجاد این وضعیت متابولیک برای کاهش وزن است.

رژیم های غذایی کتوز همچنین به عنوان: رژیم های کتوز و رژیم های کم کربوهیدرات هم شناخته می شود. پیگیری رژیم غذایی کتوژنیک می تواند منجر به کاهش وزن کوتاه مدت شود. رژیم کتوژنیک می تواند خطرات زیادی برای بدن داشته باشد و باعث بیماری های جدی نظیر، بیماری های قلبی عروقی و دیابت شود.

البته رژیم کتوژنیک تحت نظارت پزشکی برای کاهش تشنج در کودکان مبتلا به صرع که به سایر فرم ها پاسخ نمی دهند، اعمال می شود. برخی مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی کتوژنیک می تواند برای درمان بیماری صرع مفید باشد.

با این وجود ، انجمن جهانی قلب و عروق عنوان کرده است که شواهد کافی برای اثبات فواید رژیم های کم کربوهیدرات مانند رژیم کتوژنیک برای سلامتی و قلب، در دست نیست.

همچنین شرایط دیگری مورد بررسی قرار گرفته است تا مشخص شود آیا یک رژیم غذایی کتوزی می تواند برای برخی شرایط سودمند باشد یا خیر؟ این موارد عبارت اند از:

• سندرم متابولیک
• بیماری آلزایمر
• آکنه
• سرطان
• بیماری تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

کتوز و دیابت

در بیماران دیابتی، برای ایجاد انسولین و پردازش گلوکز، ممکن است کتوز تولید شود. وجود کتوز در ادرار نشان دهنده این است که دیابت به درستی کنترل نمی شود. برخی از متخصصین تغذیه توصیه می کنند که رژیم کتوژنیک برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2، همچنین به عنوان دیابت غیر انسولین، صورت گیرد.

در دیابت نوع 2، بدن هنوز انسولین تولید می کند اما قادر به استفاده درست از انسولین برای انتقال گلوکز به سلول ها برای سوخت و ساز، نیست. بنابراین می توانند از رژیم کتوژنیک پیروی کنند که بر کاهش مصرف کربوهیدرات در رژیم غذایی تمرکز دارد.

توصیه می شود، افراد مبتلا به دیابت نوع 2، مصرف کربوهیدرات را کاهش دهند زیرا کربوهیدرات ها به گلوکز تبدیل شده و سطح قند خون را افزایش می دهند. بیماران مبتلا به دیابت که از رژیم غذایی کتوژنیک پیروی می کنند، باید سطح کتوز خود را دقیقا کنترل کنند. اگر این سطوح بیش از حد بالا باشد، ممکن است بیماری جدی  کتواسیدوز رخ دهد.

کتواسیدوز

کتواسیدوز وضعیتی است که در آن، سطوح کتوز در بدن غیر طبیعی بوده و باعث مسموم شدن بدن می شود. این یک وضعیت جدی و خطرناک است که حتی در طی 24 ساعت ممکن است به سرعت توسعه یابد.

چند عامل مختلف برای کتواسیدوز وجود دارد. این بیماری بیشتر به علت بیماری هایی است که منجر به تولید سطوح بالاتر هورمون هایی می شود که در برابر انسولین کار می کنند.

همچنین می تواند منجر به مشکلات ناشی از درمان با انسولین شود. در این وضعیت، انسولین کافی برای تولید سوخت و ساز انرژی وجود ندارد.

زمانی که رژیم کاهش وزن شدید گرفته شده و چربی به جای کربوهیدرات و موادغذایی دیگر می سوزد، ممکن است به بیماری کتوز مبتلا شوید

علائم اولیه کتواسیدوز عبارت اند از:

• درد شکمی
• سردرگمی
• پوست خشک و قرمزی
• تشنگی بیش از حد و خشکی دهان
• تکرر ادرار
• تهوع و استفراغ
• تنگی نفس و یا تنفس سریع

درمان و پیشگیری از بیماری کتوز

نمونه و آزمایش ادرار

سطح کتوز را می توان با استفاده از آزمایش ادرار و کیت های ادرار، تشخیص داد. کتوز معمولا در افراد سالم که رژیم های متعادل و غذاهای منظم مصرف می کنند، رخ نمی دهد.

کاهش شدید میزان کالری و کربوهیدرات مصرفی، تمرینات سخت و طولانی و یا بارداری می تواند باعث بیماری کتوز شود. ممکن است در بیماران مبتلا به دیابت، کتوز و در نهایت کتواسیدوز در اثر کمبود انسولین رخ دهد.

برای درمان کتوز در افراد دیابتی معمولا درمان اورژانسی در نظر گرفته می شود زیرا ممکن است به کم کاری دیابتی و حتی مرگ منجر شود. روند درمان معمولا توسط کارکنان مراقبت های اورژانس و سپس بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه انجام می شود.

برای بیماران دیابتی معمولا از موارد زیر استفاده می شود:

– جایگزینی مایع  برای بازسازی مجدد بدن و رقیق سازی قند بالای  موجود در خون.

– جایگزینی الکترولیت برای کمک به حفظ کارکرد قلب، عضلات و سلول های عصبی

مکمل های الکترولیتی معمولا در داروخانه ها در دسترس هستند. درمان های انسولین  برای معکوس کردن فرآیندهای ناشی از کتواسیدوز، صورت می گیرد. در افراد سالم، رژیم غذایی سالم، متعادل و ورزش منظم می تواند از بیماری کتوز جلوگیری کند. علاوه بر این، افراد مبتلا به دیابت می توانند برای جلوگیری از بیماری کتوز برخی موارد را پیگیری کنند:

– کنترل دقیق میزان قند خون حداقل سه تا چهار بار در روز

– توصیه می شود که در مورد دوز انسولین با پزشک متخصص مشورت کنید و یک برنامه درمانی مناسب دیابت را دنبال کنید.

نبض ما– ترجمه: مهناز ضحاکی

منبع: www.medicalnewstoday.com